________________
(१.१.७-७)
चूळसीलवण्णना
२७५
अविपरीतसभावतो तथानि। अमुसासभावतो अवितथानि। अञाकाररहिततो अनशथानि । सच्चसंयुत्तादीसु आगतं परिपुण्णसच्चचतुक्ककथं सन्धाय “इति वित्थारो"ति आह । "तस्मा"ति वत्वा तदपरामसितब्बमेव दस्सेति "तथानं अभिसम्बुद्धत्ता"ति इमिना। एस नयो ईदिसेसु ।
एवं सच्चवसेन चतुत्थकारणं दस्सेत्वा इदानि पच्चयपच्चयुप्पन्नभावेन अविपरीतसभावत्ता तथभूतानं पटिच्चसमुप्पादङ्गानं वसेनापि दस्सेन्तो "अपिचा"तिआदिमाह । तत्थ जातिपच्चयसम्भूतसमुदागतद्योति जातिपच्चया सम्भूतं हुत्वा सहितस्स अत्तनो पच्चयानुरूपस्स उद्धं उद्धं आगतसभावो, अनुपवत्तट्ठोति अत्थो। अथ वा सम्भूतट्ठो च समुदागत8ो च सम्भूतसमुदागतट्ठो पुब्बपदे उत्तरपदलोपवसेन | समाहारद्वन्देपि हि पुल्लिङ्गमिच्छन्ति नेरुत्तिका | न चेत्थ जातितो जरामरणं न होति, न च जाति विना अञतो होतीति जातिपच्चयसम्भूतहो। इत्थमेव जातितो समुदागच्छतीति जाति पच्चयसमुदागतट्ठो। इदं वुत्तं होति - या या जाति यथा यथा पच्चयो होति, तदनुरूपं पातुभूतसभावोति । पच्चयपक्खे पन अविज्जाय सङ्घारानं पच्चयट्ठोति एत्थ न अविज्जा सङ्घारानं पच्चयो न होति, न च अविज्जं विना सङ्घारा उप्पज्जन्ति । या या अविज्जा येसं येसं सङ्घारानं यथा यथा पच्चयो होति, अयं अविज्जा सङ्खारानं पच्चयट्ठो पच्चयसभावोति अत्थो । तथानं धम्मानन्ति पच्चयाकारधम्मानं । “सुगतो"तिआदीसु (पारा० १) विय गमुसद्दस्स बुद्धियत्थतं सन्धाय “अभिसम्बुद्धत्ता"ति वुत्तं, न जाणगमनत्थं । गतिबुद्धियत्था हि सद्दा अञम परियाया । तस्मा “अभिसम्बुद्धत्थो हेत्थ गतसद्दो"ति अधिकारो, गम्यमानत्ता वा न पयुत्तो ।
यं रूपारम्मणं नाम अत्थि, तं भगवा जानाति पस्सतीति सम्बन्धो । सदेवके...पे०... पजायाति आधारो “अत्थी'"ति पदेति पुन अपरिमाणासु लोकधातूसूति तंनिवाससत्तापेक्खाय, आपाथगमनापेक्खाय वा वुत्तं । तेन भगवता विभज्जमानं तं रूपायतनं तथमेव होतीति योजेतब्बं । तथावितथभावे कारणमाह "एवं जानता पस्सता"ति । सब्बाकारतो ञातत्ता पस्सितत्ताति हि हेत्वन्तोगधमेतं पदद्वयं । इट्टानिट्ठादिवसेनाति एत्थ आदि-सद्देन मज्झत्तं सङ्गण्हाति । तथा अतीतानागतपच्चुप्पन्नपरित्तअज्झत्तबहिद्धातदुभयादिभेदम्पि । लब्भमानकपदवसेनाति “रूपायतनं दिटुं सद्दायतनं सुतं गन्धायतनं रसायतनं फोट्ठब्बायतनं मुतं सब्बं रूपं मनसा विज्ञात'"न्ति (ध० सं० ९६६) वचनतो दिठ्ठपदञ्च विञातपदञ्च रूपारम्मणे लब्भति । रूपारम्मणं इटुं अनिलु मज्झत्तं परित्तं अतीतं
275
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org