________________
२४२
दीघनिकाये सीलक्खन्धवग्गअभिनवटीका-१
(१.१.७-७)
ब्यामप्पभानिष्फत्तिया रूपदानं देति, ब्रह्मस्सरनिप्फत्तिया सद्ददानं देति, सब्बलोकस्स पियभावाय रसदानं देति, बुद्धसुखुमालभावाय फोटुब्बदानं देति, अजरामरणभावाय भेसज्जदानं देति, किलेसदासब्यविमोचनत्थं दासानं भुजिस्सतादानं देति, सद्धम्माभिरतिया अनवज्जखिड्डारतिहेतुदानं देति, सब्बेपि सत्ते अरियाय जातिया अत्तनो पुत्तभावूपनयनाय पुत्तदानं देति, सकलस्सापि लोकस्स पतिभावूपगमनाय दारदानं देति, सुभलक्खणसम्पत्तिया सुवण्णमणिमुत्तापवाळादिदानं, अनुब्यञ्जनसम्पत्तिया नानाविधविभूसनदानं, सद्धम्मकोसाधिगमाय वित्तकोसदानं, धम्मराजभावाय रज्जदानं, दानादिसम्पत्तिया आरामुय्यानादिवनदानं, चक्कङ्कितेहि पादेहि बोधिमण्डूपसङ्कमनाय चरणदानं, चतुरोघनित्थरणे सत्तानं सद्धम्महत्थदानत्थं हत्थदानं, सद्धिन्द्रियादिपटिलाभाय कण्णनासादिदानं, समन्तचक्खुपटिलाभाय चक्खुदानं, “दस्सनसवनानुस्सरणपारिचरियादीसु सब्बकालं सब्बसत्तानं हितसुखावहो सब्बलोकेन च उपजीवितब्बो मे कायो भवेय्या''ति मंसलोहितादिदानं । “सब्बलोकुत्तमो भवेय्य"न्ति उत्तमङ्गदानं देति।
एवं ददन्तो च न अनेसनाय देति, न परोपघातेन, न भयेन, न लज्जाय, न दक्खिणेय्यरोसनेन, न पणीते सति लूखं, न अत्तुक्कंसनेन, न परवम्भनेन, न फलाभिकवाय, न याचकजिगुच्छाय, न अचित्तीकारेन, अथ खो सक्कच्चं देति, सहत्थेन देति, कालेन देति, चित्तिं कत्वा देति, अविभागेन देति, तीसु कालेसु सोमनस्सिको देति, ततो एव च दत्वा न पच्छानुतापी होति, न पटिग्गाहकवसेन मानावमानं करोति, पटिग्गाहकानं पियसमुदाचारो होति वदञ्जू याचयोगो सपरिवारदायको । अन्नदानहि देन्तो "तं सपरिवारं कत्वा दस्सामी"ति वत्थादीहि सद्धिं देति, तथा वत्थदानं देन्तो "तं सपरिवारं कत्वा दस्सामी''ति अन्नादीहि सद्धिं देति । पानदानादीसुपि एसेव नयो, तथा रूपदानं देन्तो इतरारम्मणानिपि तस्स परिवारं कत्वा देति, एवं सेसेसुपि ।
तत्थ रूपदानं नाम नीलपीतलोहितोदातादिवण्णादीसु पुप्फवत्थधातूसु अञ्जतरं लभित्वा रूपवसेन आभुजित्वा “रूपदानं दस्सामि, रूपदानं मय्ह''न्ति चिन्तेत्वा तादिसे दक्खिणेय्ये दानं पतिट्ठापेति, एतं रूपदानं नाम ।
सद्ददानं पन भेरीसद्दादिवसेन वेदितब्बं । तत्थ सदं कन्दमूलानि विय उप्पाटेत्वा, नीलुप्पलहत्थकं विय च हत्थे ठपेत्वा दातुं न सक्कोति, सवत्थुकं पन कत्वा ददन्तो सद्ददानं देति नाम, तस्मा यदा “सद्ददानं दस्सामी''ति भेरीमुदिङ्गादीसु अञ्जतरेन तूरियेन
242
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org