Page Text
________________
१८६
दीघनिकाये सीलक्खन्धवग्गअभिनवटीका-१
(१.१.४-४)
वचनालङ्कारो । तादिसो पन अत्थो सद्दसत्थतोव सुविज्ञेय्योति कत्वा तदजेसमेव अत्थं दस्सेतुं “अन्तराकथाति कम्मट्ठान...पे०... कथा"तिआदिमाह । कम्मट्ठानमनसिकारउद्देसपरिपुच्छादयो समणकरणीयभूताति अन्तरासद्देन अपेक्खिते करणीयविसेसे सम्बन्धापादानभावेन वत्तब्बे तेसमेव वत्तब्बरूपत्ता "कम्मट्ठानमनसिकारउद्देसपरिपुच्छादीन"न्ति वुत्तं । याय हि कथाय ते भिक्खू सन्निसिन्ना, सा एव अन्तराकथा विप्पकता विसेसेन पुन पुच्छीयति, न तदने कम्मट्ठानमनसिकारउद्देसपरिपुच्छादयोति । अन्तरासद्दस्स अञत्थमाह "अञ्जा, एका"ति च। परियायवचनञ्हेतं पदद्वयं । यस्मा अञ्जत्थे अयं अन्तरासद्दो “भूमन्तरं, समयन्तर''न्तिआदीसु विय । तस्मा “कम्मट्ठानमनसिकारउद्देसपरिपुच्छादीन''न्ति निस्सक्कत्थे सामिवचनं दट्ठब्बं । वेमज्झे वा अन्तरासद्दो, सा पन तेसं वेमज्झभूतत्ता अजायेव, तेहि च असम्मिस्सत्ता विसुं एकायेवाति अधिप्पायं दस्सेतुं “अञा, एका"ति च वुत्तं । पकारेन करणं पकतो, ततो विगता, विगतं वा पकतं यस्साति विप्पकता, अपरिनिट्ठिता । सिखन्ति परियोसानं । अयं पन तदभिसम्बन्धवसेन उत्तरि कथेतुकम्यतापुच्छा, तं सन्धायाह "नाह''न्तिआदि । कथाभङ्गत्थन्ति कथाय भञ्जनत्थं । अत्थतो आपन्नत्ता सब्ब पवारणं पवारेति। अनिय्यानिकत्ता सग्गमोक्खमग्गानं तिरच्छानभूता कथा तिरच्छानकथा। तिरच्छानभूताति च तिरोकरणभूता, विबन्धनभूताति अत्थो। आदि-सद्देन चेत्थ चोरमहामत्तसेनाभयकथादिकं अनेकविहितं निरत्थककथं सङ्गण्हाति । अयं कथा एवाति अन्तोगधावधारणतं, अञत्थापोहनं वा सन्धाय चेतं वुत्तं । अथाति तस्सा अविप्पकतकालेयेव | "तं नो"तिआदिना अन्थतो आपन्नमाह । एस नयो ईदिसेसु । ननु च तेहि भिक्खूहि सा कथा “इति ह मे''तिआदिना यथाधिप्पायं निट्ठापितायेवाति ? न निट्ठापिता भगवतो उपसङ्कमनेन उपच्छिन्नत्ता। यदि हि भगवा तस्मिं खणे न उपसङ्कमेय्य, भिय्योपि तप्पटिबद्धायेव तथा पवत्तेय्युं, भगवतो उपसङ्कमनेन पन न पवत्तेसुं, तेनेवाह "अयं नो...पे०... अनुष्पत्तो"ति ।
इदानि निदानस्स, निदानवण्णताय वा परिनिद्वितभावं दस्सेन्तो तस्स भगवतो वचनस्सानुकूलभावम्पि समत्थेतुं “एत्तावता"तिआदिमाह । एत्तावताति हि एत्तकेन “एवं मे सुत''न्तिआदिवचनक्कमेन यं निदानं भासितन्ति वा एत्तकेन “तत्थ एवन्ति निपातपद''न्तिआदिवचनक्कमेन अथवण्णना समत्ताति वा द्विधा अत्थो दट्ठब्बो । "कमल...पे०... सलिलाया''तिआदिना पन तस्स निदानस्स भगवतो वचनस्सानुकूलभावं दीपेति । तत्थ कमलकुवलयुज्जलविमलसाधुरससलिलायाति कमलसङ्खातेहि
186
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 009985 |
| Book Title | Silakkhandhavagga Abhinava Tika Part 1 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Vipassana Research Institute Igatpuri |
| Publisher | Vipassana Research Institute Igatpuri |
| Publication Year | 1998 |
| Total Pages | 516 |
| Language | Sanskrit |
| Classification | Interfaith, Buddhism, R000, & R005 |
| File Size | 19 MB |