Silakkhandhavagga Abhinava Tika Part 1

SR No.: 009985
Original Sutra Author: N/A
Author: Vipassana Research Institute Igatpuri
Publisher: Vipassana Research Institute Igatpuri
Publication Year: 1998
Total Pages: 516
Language: Sanskrit
Classification: Interfaith, Buddhism, R000, & R005
File Size: 19 MB

Page 203

१८०
दीघनिकाये सीलक्खन्धवग्गअभिनवटीका-१
(१.१.४-४)
"सेय्यथिद"न्तिआदिना पच्छिमपक्खं वित्थारेति । सेय्यथिदन्ति च तं कतमन्ति अत्थे निपातो, इदं वा सप्पाटिहीरपविसनं कतमन्तिपि वति । मुदुगतवाताति मुदुभूता, मुदुभावेन वा गता वाता। उदकफुसितानीति उदकबिन्दूनि । मुञ्चन्ताति ओसिञ्चन्ता । रेणुं वूपसमेत्वाति रजं सन्निसीदापेत्वा उपरि वितानं हुत्वा तिद्वन्ति चण्ड-वातातप-हिमपातादिहरणेन वितानकिच्चनिप्फादकत्ता, ततो ततो हिमवन्तादीसु पुप्फूपगरुक्खतो उपसंहरित्वाति अत्थस्स विज्ञायमानत्ता तथा न वुत्तं । समभागकरणमत्तेन ओनमन्ति, उन्नमन्ति च, ततोयेव पादनिक्खेपसमये समाव भूमि होति । निदस्सनमत्तञ्चेतं सक्खरकथलकण्टकसङ्घकललादिअपगमनस्सापि सम्भवतो, तञ्च सुप्पतिट्टितपादतालक्खणस्स निस्सन्दफलं, न इद्धिनिम्मानं । पदुमपुप्फानि वाति एत्थ वा-सद्दो विकप्पनत्थो, तेन “यदि यथावुत्तनयेन समा भूमि होति, एवं सति तानि न पटिग्गण्हन्ति, तथा पन असतियेव पटिग्गण्हन्तीति भगवतो यथारुचि पवत्तनं दस्सेति । सब्बदाव भगवतो गमनं पठमं दक्खिणपादुद्धरणसङ्घातानुब्यञ्जनपटिमण्डितन्ति आह "उपितमत्ते दक्खिणपादे''ति । बुद्धानं सब्बदक्खिणताय तथा वुत्तन्ति आचरियधम्मपालत्थेरो, (दी० नि० टी० १.४) आचरियसारिपुत्तत्थेरो (अ० नि० अट्ठ० १.५३) च वदति, सब्बेसं उत्तमताय एवं वुत्तन्ति अत्थो। एवं सति उत्तमपुरिसानं तथापकतितायाति आपज्जति । ठपितमत्ते निक्खमित्वा धावन्तीति सम्बन्धो । इदञ्च यावदेव विनेय्यजनविनयनत्थं सत्थु पाटिहारियन्ति तेसं दस्सनट्ठानं सन्धाय वुत्तं । “छब्बण्णरस्मियो"ति वत्वापि "सुवण्णरसपिञ्जरानि विया'ति वचनं भगवतो सरीरे पीताभाय येभुय्यतायाति दट्टब् । "रस-सद्दो चेत्थ उदकपरियायो, पिज्जर-सद्दो हेमवण्णपरियायो, सुवण्णजलधारा विय सुवण्णवण्णानीति अत्थो”ति (सारस्थ टी० १.बुद्धाचिण्णकथा.२२) सारत्थदीपनियं वुत्तं । पासादकूटागारादीनि तेसु तेसु गामनिगमादीसु संविज्जमानानि अलङ्करोन्तियो हुत्वा ।
"तथा"तिआदिना सयमेव धम्मतावसेन तेसं सद्दकरणं दस्सेति । तदा कायं उपगच्छन्तीति कायूपगानि, न यत्थ कत्थचि ठितानि । “अन्तरवीथि"न्ति इमिना भगवतो पिण्डाय गमनानुरूपवीथिं दस्सेति । न हि भगवा लोलुप्पचारपिण्डचारिको विय यत्थ कत्थचि गच्छति । ये पठमं गता, ये वा तदनुच्छविकं पिण्डपातं दातुं समत्था, ते भगवतोपि पत्तं गण्हन्तीति वेदितब्बं । पटिमानेन्तीति पतिस्समानसा पूजेन्ति, भगवन्तं वा पटिमानापेन्ति पटिमानन्तं करोन्ति । वोहारमत्तञ्चेतं, भगवतो पन अपटिमानना नाम नत्थि । चित्तसन्तानानीति अतीते, एतरहि च पवत्तचित्तसन्तानानि । यथा केचि अरहत्ते पतिठ्ठहन्ति, तथा धम्म देसेतीति सम्बन्धो । केचि पब्बजित्वाति च अरहत्तसमापन्नानं
180