Silakkhandhavagga Abhinava Tika Part 1

SR No.: 009985
Original Sutra Author: N/A
Author: Vipassana Research Institute Igatpuri
Publisher: Vipassana Research Institute Igatpuri
Publication Year: 1998
Total Pages: 516
Language: Sanskrit
Classification: Interfaith, Buddhism, R000, & R005
File Size: 19 MB

Page 197

१७४
दीघनिकाये सीलक्खन्धवग्गअभिनवटीका-१
(१.१.३-३)
सो"तिआदिमाह । न हेत्थ सो पुब्बे वुत्तो अत्थि, यो अत्थो तेहि थेरेहि त-सद्देन परामसितब्बो भवेय्य । तस्मा यथावुत्तगुणसङ्घातं सकत्थंयेवेस पधानभावेन परामसतीति दट्ठब्बं । अनुत्तरं सम्मासम्बोधिन्ति अग्गमग्गजाणपदट्टानं अनावरणजाणं, अनावरणञाणपदट्ठानञ्च अग्गमग्गजाणं । तदुभयहि सम्मा अविपरीतं सयमेव बुज्झति, सम्मा वा पसट्ठा सुन्दरं बुज्झतीति सम्मासम्बोधि। सा पन बुद्धानं सब्बगुणसम्पत्तिं देति अभिसेको विय रञो सब्बलोकिस्सरियभावं, तस्मा “अनुत्तरा सम्मासम्बोधी''ति वुच्चति । अभिसम्बुद्धोति अब्भासि पटिविज्झि, तेन तादिसेन भगवताति अत्थो। सतिपि आणदस्सनानं इध पञ्जावेवचनभावे तेन तेन विसेसेन नेसं विसयविसेसप्पवत्तिं दस्सेन्तो "तेसं तेसं सत्तान"न्तिआदिमाह । एत्थ हि पठममत्थं असाधारणजाणवसेन दस्सेति । आसयानुसयजाणेन जानता सब्ब तानावरणञाणेहि पस्सताति अत्थो ।
दुतियं विज्जत्तयवसेन । पुब्बेनिवासादीहीति पुब्बेनिवासासवक्खयजाणेहि। ततियं अभिञानावरणञाणवसेन । अभिज्ञापरियापन्नेपि “तीहि विजाही"ति तासं रासिभेददस्सनत्थं वुत्तं । अनावरणजाणसङ्घातेन समन्तचक्खुना पस्सताति अत्थो । चतुत्थं सब्ब तञाणमंसचक्खुवसेन | पञ्जायाति सब्बञ्जतञाणेन । कुट्टस्स भित्तिया तिरो परं, अन्तो वा, तदादीसु गतानि । अतिविसुद्धेनाति अतिविय विसुद्धेन पञ्चवण्णसमन्नागतेन सुनीलपासादिकअक्खिलोमसमलङ्कतेन रत्तिञ्चेव दिवा च समन्ता योजनं पस्सन्तेन मंसचक्खुना। पञ्चमं पटिवेधदेसनाजाणवसेन । “अत्तहितसाधिकाया"ति एकंसतो वुत्तं, परियायतो पनेसा परहितसाधिकापि होति । ताय हि धम्मसभावपटिच्छादककिलेससमुग्घाताय देसनात्राणादि सम्भवति। पटिवेधपञआयाति अरियमग्गपञ्जाय। विपस्सनासहगतो समाधि पदट्ठानं आसन्नकारणमेतिस्साति समाधिपदट्ठाना, ताय। देसनापञआयाति देसनाकिच्चनिप्फादकेन सब्ब ताणेन । अरीनन्ति किलेसारीनं, पञ्चमारानं वा, सासनपच्चत्थिकानं वा अञतित्थियानं । तेसं हननं पाटिहारियेहि अभिभवनं अप्पटिभानताकरणं, अज्झुपेक्खनञ्च मज्झिमपण्णासके पञ्चमवग्गे सङ्गीतं चकीसुत्तञ्चेत्थ (म० नि० २.४२२) निदस्सनं, एतेन अरयो हता अनेनाति निरुत्तिनयेन पदसिद्धिमाह । अतो नावचनस्स ताब्यप्पदेसो महाविसयेनाति दट्ठब्बं । अपिच अरयो हनतीति अन्तसद्देन पदसिद्धि, इकारस्स च अकारो । पच्चयादीनं सम्पदानभूतानं, तेसं वा पटिग्गहणं, पटिग्गहितुं वा अरहतीति अरहन्ति दस्सेति "पच्चयादीनञ्च अरहत्ता"ति इमिना । सम्माति अविपरीतं । सामञ्चाति सयमेव, अपरनेय्यो हुत्वाति वुत्तं होति । कथं पनेत्थ “सब्बधम्मान"न्ति अयं विसेसो लब्भतीति ?
174