________________
१७२
दीघनिकाये सीलक्खन्धवग्गअभिनवटीका-१
(१.१.३-३)
बहुपरिस्सयोति बहुपद्दवो। केहीति वुत्तं “चोरे'हिपी''तिआदि। हन्दाति वचनवोस्सग्गत्थे निपातो, तदानुभावतो निप्परिस्सयत्थाय इदानि उपगन्त्वा स्वे गमिस्सामीति अधिप्पायो । “सद्धिं अन्तेवासिना ब्रह्मदत्तेन माणवेना" तिच्चेव सीहळट्ठकथायं वुत्तं, तञ्च खो पाळिआरुळहवसेनेव, न पन तदा सुप्पियस्स परिसाय अभावतोति इममत्थं दस्सेतुं "सद्धिं अत्तनो परिसाया"ति इध वुत्तं । कस्मा पनेत्थ ब्रह्मदत्तोयेव पाळियमारुळहो, न पन तदवसेसा सुप्पियस्स परिसाति ? देसनानधीनभावेन पयोजनाभावतो । यथा चेतं, एवं अझम्पि एदिसं पयोजनाभावतो सङ्गीतिकारकेहि न सङ्गीतन्ति दट्ठब्बं । केचि पन “पाळियं वुत्त'"न्ति आधारं वत्वा तदेतं न सीहळट्ठकथानयदस्सनं, पालियं वुत्तभावदस्सनमेवा'ति" वदन्ति, तं न युज्जति । पाळिआरुळहवसेनेव पाळियं वुत्तन्ति अधिप्पेतत्थस्स आपज्जनतो। तस्मा यथावुत्तनयेनेव अत्थो गहेतब्बोति । "वुत्तन्ति वा अम्हेहिपि इध वत्तब्बन्ति अत्थो । एवहि तदा अज्ञायपि परिसाय विज्जमानभावदस्सनत्थं एवं वुत्तं, पाळियमारुळ्हवसेन पन अञथापि इध वत्तब्बन्ति अधिप्पायो युत्तो''ति वदन्ति ।
इदानि “तत्रापि सुदन्तिआदिपाळिया सम्बन्धं दस्सेतुं "एवं वासं उपगतो पना"तिआदि वुत्तं । परिवारेत्वा निसिन्नो होतीति सम्बन्धो । कुच्छितं कत्तब्बन्ति कुकतं, तस्स भावो कुक्कुच्चं, कुच्छितकिरिया, इतो चितो च चञ्चलनन्ति अत्थो, हत्थस्स कुक्कुच्चं तथा । “सा ही"तिआदिना तथाभूतताय कारणं दस्सेति । निवातेति वातविरहितठ्ठाने । यथावुत्तदोसाभावेन निच्चला। तं विभूतिन्ति तादिसं सोभं । विप्पलपन्तीति सतिवोस्सग्गवसेन विविधा लपन्ति । निल्लालितजिव्हाति इतो चितो च निक्खन्तजिव्हा । काकच्छमानाति काकानं सद्दसदिसं सदं कुरुमाना | घरुघरुपस्सासिनोति घरुघरुइति सदं जनेत्वा पस्ससन्ता। इस्सावसेनाति यथावुत्तेहि द्वीहि कारणेहि उसूयनवसेन। "सबं वत्तब्ब"न्ति इमिना “आदिपेय्यालनयोय"न्ति दस्सेति ।
३. सम्मा पहोन्ति तं तं कम्मन्ति सम्पहुला, बहवो, तेनाह "बहुकान"न्ति । सब्बन्तिमेन परिच्छेदेन चतुवग्गसङ्घनेव विनयकम्मस्स कत्तब्बत्ता "विनयपरियायेना"तिआदि वुत्तं । तयो जनाति चेस उपलक्खणनिद्देसो द्विन्नम्पि सम्पहुलत्ता । तत्थ तत्थ तथायेवागतत्ता "सुत्तन्तपरियायेना"तिआदिमाह । तं तं पाळिया आगतवोहारवसेन हि अयं भेदो । तयो जना तयो एव नाम, ततो पट्ठाय उत्तरि चतुपञ्चजनादिका सम्पहुलाति अत्थो । ततोति चायं मरियादावधि । मण्डलमाळोति अनेकत्थपवत्ता समझा, इध पन ईदिसाय एवाति
172
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org