________________
१६४
दीघनिकाये सीलक्खन्धवग्गअभिनवटीका-१
66
'अम्हाकं आचरियो" तिआदिना ब्रह्मदत्तस्स संवेगुप्पत्तिं, अत्तनो आचरिये च कारुञ्ञप्पवत्तिं दस्सेत्वा किञ्चापि अन्तेवासिना आचरियस्स अनुकूलेन भवितब्बं, अयं पन पण्डितजातिकत्ता न ईदिसेसु ठानेसु तमनुवत्ततीति इदानिस्स कम्मस्सकताञाणप्पवत्तिं दस्सेन्तो “ आचरिये खो पनाति आदिमाह । हलाहलन्ति तङ्खणञ्ञेव मारणकं विसं । हनतीति हि हलो न-कारस्स ल-कारं कत्वा, हलानम्पि विसेसो हलो हलाहलो मज्झेदीघवसेन, एतेन च अञ्ञ अट्ठविधे विसे निवत्तेति । वृत्तञ्च -
“पुमे पण्डे च काकोल, काळकूटहलाहला । सरोत्थिकोसुङ्किके यो, ब्रह्मपुत्तो पदीपनो । दारदो वच्छनाभो च, विसभेदा इमे नवा” TL
खरोदकन्ति चण्डसोतोदकं । " खारोदक "न्तिपि पाठो, अतिलोणताय तित्तोदकन्ति अत्थो । नरकपपातन्ति चोरपपातं । माणवकाति अत्तानमेव ओवदितुं आलपति “समयोपि खो ते भद्दालि अप्पटिविद्धो अहोसी" तिआदीसु (म० नि० २.१३५) विय । “कम्मस्सका" ति कम्ममेव अत्तसन्तकभावं वत्वा तदेव विवरति “अत्तनो कम्मानुरूपमेव गतिं गच्छन्ती”तिआदिना । योनिसोति उपायेन जायेन । उम्मुज्जित्वाति आचरियो विय अयोनिसो अरियूपवादे अनिम्मुज्जन्तो योनिसो अरियूपवादतो उम्मुज्जित्वा, उद्धं हुवा अत्थो । मद्दमानोति मद्दन्तो भिन्दन्तो । एकंसकारणमेव इध कारणन्ति दस्सेतुकामेन " सम्मा" ति वृत्तं । " यथा तन्तिआदिना तस्स समारद्धभावं दस्सेति, तन्ति च निपातमत्तं । इदं वुत्तं होति - यथा अञ्ञो पण्डितसभावो जाति आचारवसेन कुलपुत्तो अनेकपरियायेन तिण्णं रतनानं वण्णं भासितुमारभति, तथा अयम्पि आरद्धो, तञ्च खो अपि नामायमाचरियो एत्तकेनापि रतनत्तयावण्णभासतो ओरमेय्याति ।
Jain Education International
( १.१.१-१)
सप्पराजवण्णन्ति अहिराजवण्णं । वण्णपोक्खरतायाति वण्णसुन्दरताय, वण्णसरीरेन वा । वारिजं कमलं न पहरामि न भञ्जामि, आरा दूरतोव उपसिङ्घामीति अत्थो । अथाति एवं सन्तेपि । गन्धत्थेनोति गन्धचोरो । सञ्जूळ्हाति गन्धिता बन्धिता । गहपतीति उपालिगहपतिं नाटपुत्तस्स आलपनं । एत्थ च वण्णितब्बो “अयमीदिसो 'ति पकासेतब्बोति वण्णो, सण्ठानं । वण्णीयति असङ्करतो ववत्थापीयतीति वण्णो, जाति । वण्णेति विकारमापज्जमानं हदयङ्गतभावं पकासेतीति वण्णो, रूपायतनं । वण्णीयति फलमेतेन यथासभावतो विभावीयतीति वण्णो, कारणं । वण्णीयति अप्पमहन्तादिवसेन पमीयतीति
164
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org