________________
( १.१.१-१)
परिब्बाजककथावण्णना
दिट्ठि पकारेन वदन्ति एत्थाति समयप्पवादको, तस्मिं, दिट्ठिप्पवादकेति अत्थो । तस्मिं किर ठा चङ्कीतारुक्खपोक्खरसातिप्पभूतयो ब्राह्मणा, निगण्ठाचेलकपरिब्बाजकादयो च पब्बजिता सन्निपतित्वा अत्तनो अत्तनो समयं पकारेन वदन्ति कथेन्ति दीपेन्ति, तस्मा सो आरामो ‘“समयप्पवादको "ति वुच्चति । स्वेव तिन्दुकाचीरसङ्घाताय तिम्बरूसकरुक्खपन्तिया परिक्खित्तत्ता “तिन्दुकाचीरो" ति वुच्चति । एका साला एत्थाति एकसालको । यस्मा पत्थ पठमं एका साला अहोसि, पच्छा पन महापुञ्ञ पोट्टपादपरिब्बाजकं निस्साय बहू साला कता, तस्मा तमेव पठमं कतं एकं सालं उपादाय लद्धपुब्बनामवसेन " एकसालको 'ति वुच्चति । मल्लिकाय नाम पसेनदिरञ्ञो देविया उय्यानभूतो सो पुप्फफलसच्छन्नो आरामो, तेन वृत्तं " मल्लिकाय आरामेति । पटिवसतीति तस्मिं फासुताय वसति ।
दिट्ठे धम्मेति पच्चक्खे अत्तभावे । अत्थोति वुड्ढि । कम्मकिलेसवसेन सम्परेतब्बतो सम्मा पापुणितब्बतो सम्परायो, परलोको, तत्थ नियुत्तो सम्परायिको, परलोकत्थो । अत्थाभिसमयाति यथावुत्तउभयत्थसङ्घातहितपटिलाभा । सम्परायिकोपि हि अत्थो कारणस्स निप्पन्नत्ता पटिलद्धो नाम होतीति तं अत्थद्वयमेकतो कत्वा “ अत्थाभिसमया "ति वृत्तं । धिया पञ्ञाय तंतदत्थे राति गण्हाति, धी वा पञ्ञा एतस्सत्थीति धीरो । पण्डा वुच्चति पञ्ञा । सा हि सुखमेसुपि अत्थेसु पडति गच्छति, दुक्खादीनं वा पीळनादिआकारं जानातीति पण्डा । ताय इतो गतोति पण्डितो । अथ वा इता सञ्जाता पण्डा एतस्स, पडति वा आणगतिया गच्छतीति पण्डितो । सम्मा मानाभिसमयाति मानस्स सम्मा पहानेन । सम्माति चेत्थ अग्गमग्गञाणेन समुच्छेदप्पहानं वृत्तं । अन्तन्ति अवसानं । पीळनं तंसमङ्गिनो हिंसनं अविप्फारिताकरणं । तदेव अत्थो तथा त्थ- कारस्स ट्ठ-कारं कत्वा । समेच्च पच्चयेहि कतभावो सङ्घतट्ठो । दुक्खदुक्खतादिवसेन सन्तापनं परिदहनं सन्तापट्ठो । जराय, मरणेन चाति द्विधा विपरिणामेतब्बो विपरिणामट्ठो । अभिसमेतब्बो पटिविज्झितब्बो अभिसमयट्टो, पीळनादीनियेव । तानि हि अभिसमेतब्बभावेन एकीभावमुपनेत्वा “अभिसमयट्ठो "ति वृत्तानि । अभिसमयस्स वा पटिवेधस्स अत्थो गोचरो अभिसमयट्ठोति तानियेव तब्बिसयभावूपगमन - सामञ्ञतो एकत्तेन वृत्तानि । एत्थ च उपसग्गानं जोतकमत्तत्ता तस्स तस्स अत्थस्स वाचको समयसद्दो एवाति समयसद्दस्स अत्थुद्धारेपि सउपसग्गो अभिसमयो वृत्तो ।
Jain Education International
१४७
तेसु पन अत्थेसु अयं वचनत्थो - सहकारीकारणवसेन सन्निज्झं समेति समवेतीति समयो, समवायो। समेति समागच्छति मग्गब्रह्मचरियमेत्थ तदाधारपुग्गलवसेनाति समयो, खणो । समेन्ति एत्थ एतेन वा संगच्छन्ति धम्मा, सत्ता वा सहजातादीहि, उप्पादादहि
147
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org