________________
अञ्ञथासत्थुगुणदस्सनादिवण्णना
अनिट्ठे । धातुसञ्ञन्ति “ धातुयो" ति सञ्चं । उपसंहरतीति उपनेति पवत्तेति । अनिट्ठस्मिं वत्थुस्मिति अनि सत्तसञ्जिते आरम्मणे । मेत्ताय वा फरतीति मेत्तं हितेसितं उपसंहरन्तो सब्बत्थकमेव तं तत्थ फरति । धातुतो वा उपसंहरतीति धम्मसभावचिन्तनेन धातुसो, पच्चवेक्खणाय धातुमनसिकारं वा तत्थ पवत्तेति । अप्पटिक्कूले सत्ते तिमित्तादिके याथावतो धम्मसभावचिन्तनेन अनिच्चसञ्ञाय विसभागभूते “केसादि असुचिकोट्ठासमेवात असुभ फरति असुभमनसिकारं पवत्तेति । छळङ्गपेक्खायाति इट्ठानिट्टछळारम्भणापाथे परिसुद्धपकतिभावाविजहनलक्खणाय छसु द्वारेसु पवत्तनतो “छळङ्गुपेक्खाया ति लद्धनामाय तत्रमज्झत्तुपेक्खाय ।
(५.१६०-१६०)
तं सनन्ति तं द्वसु इद्धिविधासु देसनप्पकारं देसनाविधिं । असे सकलन्ति असे सं निरवसेसं सम्पुण्णं अभिविसिट्टेन आणेन जानाति । असेसं अभिजानतो ततो उत्तरि अभिज्ञेय्यं नत्थि । इतोति भगवतो अभिज्ञाततो । अञ्ञो परमत्थवसेन धम्मो वा पञ्ञत्तिवसेन पुग्गलो वा अयं नाम यं भगवा न जानातीति इदं नत्थि न उपलब्भति सब्बस्सेव सम्मदेव तुम्हेहि अभिज्ञातत्ता । द्वीसु इद्धिविधासु अभिजानने, देसनायञ्च भगवतो उत्तरितरो नत्थि। इमिनापीति पि- सद्दो न केवलं वुत्तत्थसमुच्चयत्थो, अथ खो अवुत्तत्थसमुच्चयत्थोपि दट्ठब्बो । यं तं भन्तेतिआदिनापि हि भगवतो गुणदस्सनं तस्सेव पसादस्स कारणविभावनं ।
अञ्ञथासत्थुगुणदस्सनादिवण्णना
१६०. पुब्बे “ एतदानुत्तरियं भन्ते" तिआदिना यथावुत्तबुद्धगुणा दस्सिता, ततो अञ्ञ एवायं पकारो “यं तं भन्ते " तिआदिना आरद्धोति आह " अपरेनापि आकारेना”ति | बुद्धानं सम्मासम्बोधिया सद्दहनतो विसेसतो सद्धा कुलपुत्ता नाम बोधिसत्ता, महाबोधिसत्ताति अधिप्पायो । ते हि महाभिनीहारतो पट्ठाय महाबोधियं सत्ता आसत्ता लग्गा नियतभावूपगमनेन केनचि असंहारियभावतो । यतो नेसं न कथञ्चि तत्थ सद्धाय अञ्ञथत्तं होति, एतेनेव तेसं कम्मफलं सद्धायपि अञ्ञथत्ताभावो दीपितो दट्टब्बो | तस्माति यस्मा अतिसयवचनिच्छावसेन, “अनुप्पत्तं तं भगवता " ति सद्दन्तरसन्निधानेन च विसिट्ठविसयं ‘“सद्धेन कुलपुत्तेनाति इदं पदं, तस्मा । लोकुत्तरधम्मसमधिगममूलकत्ता सब्बबुद्धगुणसमधिगमस्स "नव लोकुत्तरधम्मा "ति वृत्तं । 'आरद्धवीरियेना" तिआदीसु समासपदेसु “वीरियं थामो '' तिआदीनि अवयवपदानि | आदि - सद्देन परक्कमपदं सङ्गण्हाति,
Jain Education International
71
७१
For Private & Personal Use Only
""
www.jainelibrary.org