Page Text
________________
दीघनिकाये पाथिकवग्गटीका
(५.१६०-१६०)
न धोरम्हपदं । न हि तं वीरियवेवचनं, अथ खो वीरियवन्तवाचकं । धुराय नियुत्तोति हि धोरयहो। तेनाह “तं धुरं वहनसमत्थेन महापुरिसेना''ति। पग्गहितवीरियेनाति असिथिलवीरियेन । थिरवीरियेनाति उस्सोळ्हीभावूपगमनेन थिरभावप्पत्तवीरियेन । असमधुरेहीति अनञसाधारणधुरेहि । परेसं असव्हसहना हि लोकनाथा । तं सबं अचिन्तेय्यापरिमेय्यभेदं बुद्धानं गुणजातं । पारमिता, बुद्धगुणा, वेनेय्यसत्ताति यस्मा इदं तयं सब्बेसम्पि बुद्धानं समानमेव, तस्मा आह “अतीतानागत...पे०... ऊनो नत्थी'ति ।
कामसुखल्लिकानुयोगन्ति कामसुखे अल्लीना हुत्वा अनुयुञ्जनं । को जानाति परलोकं “अत्थी''ति, एत्थ “को एकविसयोयं इन्द्रियगोचरो''ति एवंदिठ्ठि हुत्वाति अधिप्पायो । सुखोति इट्ठो सुखावहो । परिब्बाजिकायाति तापसपरिब्बाजिकाय तरुणिया। मुदुकायाति सुखुमालाय | लोमसायाति तरुणमुदुलोमवतिया | मोळिबन्धाहीति मोळिं कत्वा बन्धकेसाहि । परिचारेन्तीति अत्तनो पारिचारिकं करोन्ति, इन्द्रियानि वा तत्थ परितो चारेन्ति । लामकन्ति पटिकिलिटुं । गामवासीनं बालानं धम्म। पुथुज्जनानमिदन्ति पोथुज्जनिकं। यथा पन तं "पुथुज्जनानमिदन्ति वत्तब्बतं लभति, तं दस्सेतुं "पुथुज्जनेहि सेवितब्ब"न्ति आह । अनरियेहि सेवितब्बन्ति वा अनरियं । यस्मा पन निद्दोसत्थो अरियत्थो, तस्मा “अनरियन्ति न निदोस"न्ति वुत्तं । अनत्थसंयुत्तन्ति दिठ्ठधम्मिकसम्परायिकादिविविधविपुलानत्थसहितं । अत्तकिलमथानुयोगन्ति अत्तनो किलमथस्स खेदनस्स अनुयुञ्जनं । दुक्खं एतस्स अत्थीति दुक्खं। दुक्खमनं एतस्साति दुक्खमं ।
आभिचेतसिकानन्ति अभिचेतो वुच्चति अभिक्कन्तं विसुद्धं चित्तं, अधिचित्तं वा, तस्मिं अभिचेतसि जातानीति आभिचेतसिकानि, अभिचेतोसन्निस्सितानि वा । दिट्ठधम्मसुखविहारानन्ति दिठ्ठधम्मे सुखविहारानं, दिट्ठधम्मो वुच्चति पच्चक्खो अत्तभावो, तत्थ सुखविहारभूतानन्ति अत्थो, रूपावचरझानानमेतं अधिवचनं । तानि हि अप्पेत्वा निसिन्ना झायिनो इमस्मिंयेव अत्तभावे असंकिलिटुं नेक्खम्मसुखं विन्दन्ति, तस्मा "दिठ्ठधम्मसुखविहारानी''ति वुच्चन्तीति । कथिता “दिट्ठधम्मसुखविहारो''ति सप्पीतिकत्ता, लोकुत्तरविपाकसुखुमसहितत्ता च । सह मग्गेन विपस्सनापादकज्झानं कथितं "चत्तारोमे चुन्द सुखल्लिकानुयोगा एकन्तनिब्बिदाया'तिआदिना (दी०नि० ३.१८४) चतुत्थज्झानिकफलसमापत्तीति चतुत्थज्झानिका फलसमापत्ति दिट्ठधम्मसुखविहारभावेन कथिता । चत्तारि रूपावचरानि “दिट्ठधम्मसुखविहारज्झानानी"ति कथितानीति अत्थो । निकामलाभीति निकामेन लाभी अत्तनो इच्छावसेन लाभी । इच्छिातेच्छितक्खणे समापज्जितुं समत्थोति
72
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 009984 |
| Book Title | Pathikvagga Tika |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Vipassana Research Institute Igatpuri |
| Publisher | Vipassana Research Institute Igatpuri |
| Publication Year | 1998 |
| Total Pages | 338 |
| Language | Sanskrit |
| Classification | Interfaith & Buddhism |
| File Size | 12 MB |