________________
(१०.३०५-३०५)
तिकवण्णना
"सगुणारम्मणेहि सब्बेसम्पि नामत्तययोगो, न आगमनतो"ति ववत्थानकरत्ता च निप्परियायतो आगमनतोव नामलाभो पधानं, न इतरेहि, परियायतो पन तिधा नामलाभो इच्छितब्बोति अट्ठकथायं “तिविधा कथा"तिआदिना अयं विचारो कतोति दट्ठब्बं ।
सुचिभावोति किलेसासुचिविगमेन सुद्धभावो असंकिलिट्ठभावो। तेनाह "तिण्णं सुचरितानं वसेन वेदितब्बो"ति ।
मुनिनो एतानीति मोनेय्यानि। येहि धम्मेहि उभयहितमुननतो मुनि नाम होति, ते एवं वुत्ताति आह "मुनिभावकरा मोनेय्यपटिपदा धम्मा'ति । तत्थ यस्मा कायेन अकत्तब्बस्स अकरणं, कत्तब्बस्स च करणं, “अस्थि इमस्मिं काये केसा''तिआदिना (दी० नि० २.३७७; म० नि० १.११०; ३.१५३; अ० नि० २.६.२९; ३.१०.६०; विभं० ३५६; खु० पा० ३.१; नेत्ति० ४७) कायसङ्खातस्स आरम्मणस्स जाननं, कायस्स च समुदयतो अत्थङ्गमतो अस्सादतो आदीनवतो निस्सरणतो च याथावतो परिजाननं, तथा परिजाननवसेन पवत्तो विपस्सनामग्गो, तेन च काये छन्दरागस्स पजहनं, कायसङ्खारं निरोधेत्वा पत्तब्बसमापत्ति चाति सब्बे एते कायमुखेन पवत्ता मोनेय्यपटिपदा धम्मा कायमोनेय्यं नाम । तस्मा तमत्थं दस्सेतुं “तिविधकायदुच्चरितस्स पहान"न्तिआदिना पाळि आगता। सेसद्वयेपि एसेव नयो । तत्थ चोपनवाचञ्चेव सद्दवाचञ्च आरब्भ पवत्ता पञ्जा वाचारम्मणे जाणं। तस्स वाचाय समुदयादितो परिजाननं वाचापरिचा। एकासीतिविधं लोकियचित्तं आरब्भ पवत्तञाणं मनारम्मणे आणं। तस्स समुदयादितो परिजाननं मनोपरिञाति अयमेव विसेसो ।
अयन्ति इतो सम्पत्तियोति आयो, कुसलानं धम्मानं अभिबुद्धीति आह “आयोति वुड्डी"ति । अपेन्ति सम्पत्तियो एतेनाति अपायो, कुसलानं धम्मानं हानीति आह "अपायोति अवुड्डी"ति । तस्स तस्साति आयस्स च अपायस्स च । कारणं उपायो उपेति उपगच्छति एतेन आयो, अपायो चाति । तत्थ दुविधा वुड्ढि अनत्थहानितो, अत्थुप्पत्तितो च, तथा अवुड्ढि अत्थहानितो, अनत्थुप्पत्तितो च । तेसं पजाननाति तेसं आयापायसञितानं यथावुत्तप्पभेदानं वुड्डिअवुड्डीनं याथावतो पजानना । कोसल्लं कुसलता निपुणता । तदुभयम्पि पाळिवसेनेव दस्सेतुं “वुत्तहेत"न्तिआदि वुत्तं ।
तत्थ इदं वुच्चतीति या इमेसं अकुसलधम्मानं अनुप्पत्तिनिरोधेसु, कुसलधम्मानञ्च
191
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org