________________
(१०.३०५-३०५)
तिकवण्णना
१८९
"कल्याणकारी कल्याणं, पापकारी च पापकं । अनुभोति द्वयम्पेतुं, अनुबन्धहि कारक"न्ति । (सं० नि० १.१.२५६)
एवं अतीते, अनागते च वट्टमूलकदुक्खसल्लक्खणवसेन संवेगवत्थुताय विमुत्तिआकवाय पच्चयभूता कम्मस्सकतापञ्जा अधिपञ्जा'ति वदन्ति । लोकियसीलादीनं अधिसीलादिभावो परियायेनाति निप्परियायमेव तं दस्सेतुं “सब्बं वा"तिआदि वुत्तं ।।
पञ्चद्वारिककायोति पञ्चद्वारेसु कायो फस्सादिधम्मसमूहो । कायो च सो भावितभावेन भावना चाति कायभावना नाम। यस्मा खीणासवानं अग्गमग्गाधिगमनेन सब्बसंकिलेसा पहीनाति पहीनकालतो पट्ठाय सब्बसो आसेवनाभावतो नत्थि तेसं भाविनियापि चक्खुसोतविद्येय्या धम्मा, पगेव काळका, तस्मा पञ्चद्वारिककायो सुभावितो एव होति । तेन वुत्तं "खीणासवस्स हि...पे०... सुभावितो होती"ति । न अक्षेसं विय दुब्बला दुब्बलभावकरानं किलेसानं सब्बसो पहीनत्ता ।
विपस्सना दस्सनानुत्तरियं अनिच्चानुपस्सनादिवसेन सङ्घारानं सम्मदेव दस्सनतो। मग्गो पटिपदानुत्तरियं तदुत्तरिपटिपदाय अभावतो । फलं विमुत्तानुत्तरियं अकुप्पभावतो । फलं वा दस्सनानुत्तरियं दिवसम्पि निब्बानं पच्चक्खतो दिस्वा पवत्तनतो। निब्बानं विमुत्तानुत्तरियं सब्बसङ्खतविनिस्सटत्ता। दस्सन-सई कम्मसाधनं गहेत्वा निब्बानस्स दस्सनानुत्तरियता वुत्ताति दस्सेन्तो "ततो उत्तरहि दट्ठब्बं नाम नत्थी"ति आह । नत्थि इतो उत्तरन्ति अनुत्तरं, अनुत्तरमेव अनुत्तरियन्ति आह "उत्तमं जेट्टक"न्ति ।
सेसोति वुत्तावसेसो पञ्चकनयेन, चतुक्कनयेन च तिविधो समाधि, इमिना एव च समाधित्तयापदेसेन सुत्तन्तेसुपि पञ्चकनयो आगतो एवाति वेदितब्बं । तत्थ यं वत्तब्द, तं परमत्थमञ्जूसायं विसुद्धिमग्गसंवण्णनायं (विसुद्धि० टी० १.३८) वुत्तमेव, तस्मा तत्थ वुत्तनयेनेव वेदितब्बं ।
आगच्छति नामं एतस्माति आगमनं, ततो आगमनतो। सगुणतोति सरसतो । आरम्मणतोति आरम्मणधम्मतो । अनत्ततो अभिनिविसित्वाति "सब्बे सङ्खारा अनत्ता''ति विपस्सनं पट्ठपेत्वा । अनत्ततो दिस्वाति पठमं सङ्घारानं “अनत्ता"ति अनत्तलक्खणं पटिविज्झित्वा। अनत्ततो वुढातीति वुढानगामिनिविपस्सनाय अनत्ताकारतो पवत्ताय
189
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org