________________
(१०.३०५-३०५)
तिकवण्णना
१८५
करणवचनं, दिटेन हेतुनाति अत्थो । किं पन तं दिट्ठन्ति आह “वीतिक्कम"न्ति । दिस्वाति च दस्सनहेतूति अयमेत्थ अत्थो यथा “पञ्जाय चस्स दिस्वाति । "सुतेना"तिआदीसुपि इमिना नयेन अत्थो वेदितब्बो । परस्साति परतो, परस्स वा वचनं सुत्वा । दिट्ठपरिसङ्कितेनाति दिवानुगतेन परिसङ्कितेन, तथा परिसङ्कितेन वा वीतिक्कमेन । सेसपदद्वयेपि एसेव नयो। चोदेति वत्थुसन्दस्सनेन वा संवासप्पटिक्खेपेन वा सामीचिप्पटिक्खेपेन वा । इमस्मिं पन अत्थे वित्थारियमाने अतिप्पपञ्चो होतीति आह "अयमेत्थ सबैपो"ति । वित्थारं पन इच्छन्तानं तस्स अधिगमुपायं दस्सेन्तो “वित्थारो पन...पे०... वेदितब्बो"ति आह ।
कामूपपत्तियोति कामेहि उपपन्नता, समन्नागतताति अत्थो । समन्नागमो च तेसं पटिसेवनं, समधिगमो चाति आह "कामूपसेवना कामपटिलाभा वा'ति । पच्चुपडितकामाति दुतियततियरासीनं विय सयं, परेहि च अनिम्मिता। उट्ठानकम्मफलूपजीविभावतो पन तदुभयवसेन पच्युपट्ठिता कामा एतेसन्ति पच्चुपद्वितकामा। ते पन तेसं येभुय्येन निबद्धानि होन्तीति "निबद्धकामा"ति वुत्तं । चतुदेवलोकवासिनोति चातुमहाराजिकतो पट्ठाय याव तुसिता देवा । विनिपातिकाति आपायिका । परनिम्मिता कामा एतेसन्ति परनिम्मितकामा।
पकतिसेवनवसेनाति अनुमानतो जाननं वदति, न पच्चक्खतो। वसं वत्तेन्तीति यथारुचि पातब्यतं आपज्जन्ति । “मेथुनं पटिसेवन्ती"ति इदं पन केचिवादपटिसेधनत्थं वुत्तं । तेनाह "केचि पना"तिआदि । ते “यामानं अञमकं आलिङ्गितमत्तेन, तुसितानं हत्थामसनमत्तेन, निम्मानरतीनं हसितमत्तेन, परनिम्मितवसवत्तीनं ओलोकितमत्तेन कामकिच्चं इज्झती"ति वदन्ति। "इतरेसं द्विन्नं द्वयंद्वयसमापत्तिया वा"ति वदन्ति तादिसस्स कामेसु विरज्जनस्स तेसु अभावतो, कामानञ्च उत्तरुत्तरि पणीतपणीततरपणीततमभावतो । केवलं पन निस्सन्दाभावो तेसं वत्तब्बो। कामकिच्चन्ति तङ्खणिकपरिळाहूपसमावहं फस्ससुखं । कामाति कामूपभोगा। पाकतिका एवाति हेडिमेहि एकसदिसा एव । एकसङ्घातन्ति एकरूपं समानरूपन्ति, समञातं समानभावन्ति वा अत्थो।
सुखपटिलाभाति सुखसमधिगमा । हेट्ठाति पठमज्झानभूमितो हेट्ठा मनुस्सेसु, देवेसु वा। पठमज्झानसुखन्ति कुसलपठमज्झानं । भूमिवसेनपि हेटुपरिभावो लब्भतेव ब्रह्मकायिकेसु, ब्रह्मपुरोहितेसु वा कुसलज्झानं निब्बत्तेत्वा ब्रह्मपुरोहितेसु, महाब्रह्मेसु वा विपाकसुखानुभवनस्स लब्भनतो। एत्थ च दुतियततियज्झानभूमिवसेन
185
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org