Page Text
________________
१८६
दीघनिकाये पाथिकवग्गटीका
(१०.३०५-३०५)
दुतियततियसुखूपपत्तीनं वुच्चमानत्ता पठमज्झानभूमिवसेनेव पठमज्झानसुखूपपत्ति वुत्ता । तिन्ताति तेमिता, झानसुखेन चेव झानसमुट्ठानपणीतरूपफुट्टकायेन च पणीता वित्ताति अत्थो । तेनेवाह "समन्ततो तिन्ता'तिआदि । यस्मा कुसलसुखतो विपाकसुखं सन्ततरताय पणीततरं बहुलञ्च पवत्तति, तस्मा वुत्तं "इदम्पि विपाकज्झानसुखं एव सन्धाय वुत्त"न्ति | तेसन्ति आभस्सरानं | सप्पीतिकस्स सुखस्स अतिविय उळारभावतो तेन अज्झोत्थतचित्तानं भवलोभो महा उप्पज्जति। सन्तमेवाति वितक्कविचारसङ्खोभपीतिउब्बिलाविविगमेन अतिविय उपसन्तंयेव । तथा सन्तभावेनेव हि तं अत्तनो पच्चयेहि पधानभावं नीतताय “पणीत''न्ति वुच्चति । तेनाह "पणीतमेवा"ति । अतप्पकेन सुखपारमिप्पत्तेन सुखेन संयुत्ताय तुसाय पीतिया इता पवत्ताति तुसिता। यस्मा ते ततो उत्तरि सुखस्स अभावतो एव न पत्थेन्ति, तस्मा वुत्तं “ततो...पे०... सन्तुट्ठा हुत्वा"ति । ततियज्झानसुखन्ति ततियज्झानविपाकसुखं ।
सत्त अरियपाति अट्ठमकतो पट्ठाय सत्तन्नं अरियानं तेसं तेसं आवेणिकपञ्जा। ठपेत्वा लोकुत्तरं पजे अवसेसा पञ्जा नाम । सब्बापि तेभूमिका पञ्जा “सेक्खा"तिपि न वत्तब्बा, “असेक्खा''तिपि न वत्तब्बाति नेवसेक्खानासेक्खा, पुथुज्जनपञा ।
योगविहितेसूति पाविहितेसु पञ्जापरिणामितेसु उपायपञ्जाय सम्पादितेसु ! कम्मायतनेसूति एत्थ कम्ममेव कम्मायतनं, कम्मञ्च तं आयतनञ्च आजीवादीनन्ति वा कम्मायतनं। एस नयो सिप्पायतनेसुपि । तत्थ च दुविधं कम्मं हीनञ्च वड्डकिकम्मादि, उक्कट्ठञ्च कसिवाणिज्जादि । सिप्पम्पि दुविधं हीनञ्च नळकारसिप्पादि, उक्कठ्ठञ्च मुद्दगणनादि । विज्जाव विज्जाटानं, तं धम्मिकमेव नागमण्डलपरित्तफुधमनकमन्तसदिसं वेदितब्बं । तानि पनेतानि एकच्चे पण्डिता बोधिसत्तसदिसा मनुस्सानं फासुविहारं आकङ्घन्ता नेव अजेहि करियमानानि पस्सन्ति, न वा कतानि उग्गण्हन्ति । न करोन्तानं सुणन्ति, अथ खो अत्तनो धम्मताय चिन्ताय करोन्ति । पञ्जवन्तेहि अत्तनो धम्मताय चिन्ताय कतानिपि अञहि उग्गण्हित्वा करोन्तेहि कतसदिसानेव होन्ति । कम्मस्सकतन्ति "इदं कम्मं सत्तानं सकं, इदं नो सक''न्ति एवं जाननाणं | सच्चानुलोमिकन्ति विपस्सनाजाणं । तहि सच्चपटिवेधस्स अनुलोमनतो "सच्चानुलोमिक"न्ति वुच्चति । इदानिस्स पवत्तनाकारं दस्सेतुं "रूपं अनिच्चन्ति वा"तिआदि वुत्तं । तत्थ वा-सद्देन अनियमत्थेन दुक्खानत्तलक्खणानिपि गहितानेवाति दट्टब्बं नानन्तरियकभावतो। यहि अनिच्चं, तं दुक्खं । यं दुक्खं, तदनत्ताति [(सिज्झनतो) अधिकपाठो विय दिस्सति] । यं एवरूपन्ति यं एवं हेट्ठा निद्दिवसभावं। “अनुलोमिकं खन्ति"न्तिआदीनि
186
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 009984 |
| Book Title | Pathikvagga Tika |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Vipassana Research Institute Igatpuri |
| Publisher | Vipassana Research Institute Igatpuri |
| Publication Year | 1998 |
| Total Pages | 338 |
| Language | Sanskrit |
| Classification | Interfaith & Buddhism |
| File Size | 12 MB |