Page Text
________________
१७६
दीघनिकाये पाथिकवग्गटीका
(१०.३०५-३०५)
यस्मा महाकारुणिको भगवा सदेवकस्स लोकस्स हितसुखाय एव पटिपज्जमानो अच्चन्तविवेकज्झासयताय तबिधुरं धम्मसेनापतिनो चित्तुप्पादं पटिक्खिपन्तो “न खो ते...पे०... उप्पादेतब्ब"न्ति अवोच, तस्मा सो थेरस्स चित्तुप्पादो भगवतो न पासंसोति कत्वा मनोदुच्चरितं नाम जातो, तस्स च पटिक्खेपो उपारम्भोति आह "तस्मिं मनोदुच्चरिते उपारम्भं आरोपेन्तो''ति । भगवतो पन एत्तकम्पि नत्थि, यतो पवारणासुत्ते "हन्द दानि, भिक्खवे, पवारेमि वो, न च मे किञ्चि गरहथ कायिकं वा वाचसिकं वा"ति (सं० नि० १.१.२१५) वुत्तो भिक्खुसङ्घो “न खो मयं भन्ते भगवतो किञ्चि गरहाम कायिकं वा वाचसिकं वा"ति सत्थु परिसुद्धकायसमाचारादिकं सिरसा सम्पटिच्छि । अयहि लोकनाथस्स दुच्चरिताभावो बोधिसत्तभूमियम्पि चरियाचिरानुगतो अहोसि, पगेव बुद्धभूमियन्ति दस्सेन्तो “अनच्छरियञ्चेत"न्तिआदिमाह ।
बुद्धानंयेव धम्मा गुणा, न अ सन्ति बुद्धधम्मा। तथा हि ते बुद्धानं आवेणिकधम्माति वुच्चन्ति। तत्थ “नथि तथागतस्स कायदुच्चरित"न्तिआदिना कायवचीमनोदुच्चरिताभाववचनं यथाधिकारं कायकम्मादीनं आणानुपरिवत्तिताय लद्धगुणकित्तनं, न आवेणिकधम्मन्तरदस्सनं । सब्बस्मिहि कायकम्मादिके ञाणानुपरिवत्तिनि कुतो कायदुच्चरितादीनं सम्भवो। "बुद्धस्स अप्पटिहतत्राण"न्तिआदिना वुत्तानि सब्ब तञाणतो विसुंयेव तीणि जाणानि चतुयोनिपञ्चगतिपरिच्छेदकजाणानि विया'"ति वदन्ति । एकंयेव हुत्वा तीसु कालेसु अप्पटिहतञाणं नाम सब्ब तञाणमेव । नत्थि छन्दस्स हानीति सत्तेसु हितछन्दस्स हानि नत्थि। नत्थि वीरियस्स हानीति खेमपविवेकवितक्कानुगतस्स वीरियस्स हानि नत्थि । “नथि दवाति खिड्डाधिप्पायेन किरिया नत्थि । नत्थि रवाति सहसा किरिया नत्थी'"ति वदन्ति, सहसा पन किरिया दवा “अनं करिस्सामी"ति अञकरणं रखा। खलितन्ति विरज्झनं आणेन अप्फुटं | सहसाति वेगायितत्तं तुरितकिरिया । अव्यावटो मनोति निरत्थको चित्तसमुदाचारो । अकुसलचित्तन्ति अज्ञाणुपेक्खमाह, अयञ्च दीघभाणकानं पाठो आकुलो विय। अयं पन पाठो अनाकुलो
अतीतंसे बुद्धस्स भगवतो अप्पटिहतत्राणं, अनागतंसे, पच्चुप्पन्नंसे । इमेहि तीहि धम्मेहि समन्नांगतस्स बुद्धस्स भगवतो सबं कायकम्मं ाणपुब्बङ्गमं आणानुपरिवत्ति, सब् वचीकम्मं, सब्बं मनोकम्मं । इमेहि छहि धम्मेहि समन्नागतस्स बुद्धस्स भगवतो नत्थि छन्दस्स हानि, नत्थि धम्मदेसनाय, नत्थि वीरियस्स, नत्थि
176
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 009984 |
| Book Title | Pathikvagga Tika |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Vipassana Research Institute Igatpuri |
| Publisher | Vipassana Research Institute Igatpuri |
| Publication Year | 1998 |
| Total Pages | 338 |
| Language | Sanskrit |
| Classification | Interfaith & Buddhism |
| File Size | 12 MB |