Page Text
________________
(१०.३०५-३०५)
तिकवण्णना
१७५
पटिसन्धिं करोन्ति, न समत्थताविघातत्ताति नत्थि तेसं नियतानन्तरियतानिवत्तीति । न हि समानसभावं समानसभावस्स समत्थतं विहनतीति । एकस्स पन अञ्जानिपि उपत्थम्भकानि होन्तीति दट्ठब्बानीति । सम्मासभावेति सच्चसभावे । नियतो एकन्तिको अनन्तरमेव फलदानेनाति सम्मत्तनियमतो। न नियतोति उभयथापि न नियतो । अवसेसानं धम्मानन्ति किलेसानन्तरियकम्मनिय्यानिकधम्मेहि अञ्चेसं धम्मानं ।
तमन्धकारोति तमो अन्धकारोति पदविभागो। अविज्जा तमो नाम आरम्मणस्स छादनढेन । तेनेवाह "तमो विहतो, आलोको उप्पन्नो (म० नि० १.३८५; पारा० १२), तमोक्खन्धो पदालितो''ति (सं० नि० १.१.१६४) च आदि । अविज्जासीसेन विचिकिच्छा वुत्ता महता सम्मोहेन सब्बकालं अवियुज्जनतो | आगम्माति पत्वा । कङ्घतीति “अहोसिं नु खो अहं अतीतमद्धान''न्तिआदिना (म० नि० १.१८; सं० नि० १.२.२०) कचं उप्पादेति संसयं आपज्जति । अधिमुच्चितुं न सक्कोतीति पसादाधिमोक्खवसेन अधिमुच्चितुं न सक्कोति । तेनाह "न सम्पसीदतीति । यावत्तकहि यस्मिं वत्थुस्मिं विचिकिच्छा न विगच्छति, ताव तत्थ सद्धाधिमोक्खो अनवसरोव । न केवलं सद्धाधिमोक्खो, निच्छयाधिमोक्खोपि तत्थ न पतिठ्ठहति एव ।।
न रक्खितब्बानीति “इमानि मया रक्खितब्बानी''ति एवं कत्थचि रक्खाकिच्चं नस्थि परतो रक्खितब्बस्सेव अभावतो | सतिया एव रक्खितानीति मुट्ठस्सच्चस्स बोधिमूले एव सवासनं समुच्छिन्नत्ता सतिया रक्खितब्बानि नाम सब्बदापि रक्खितानि एव । नत्थि तथागतस्स कायदुच्चरितन्ति तथागतस्स कायदुच्चरितं नाम नत्थेव, यतो सुपरिसुद्धो कायसमाचारो भगवतो। नो अपरिसुद्धा, परिसुद्धा एव अपरिसुद्धिहेतूनं किलेसानं पहीनत्ता । तथापि विनये अपकतञ्जतावसेन सिया तेसं अपारिसुद्धिलेसो, न भगवतोति दस्सेतुं "न पना"तिआदि वुत्तं । तत्थ विहारकारं आपत्तिन्ति एकवचनवसेन "आपत्तियो''ति एत्थ आपत्ति-सदं आनेत्वा योजेतब् । अभिधेय्यानुरूपहि लिङ्गवचनानि होन्ति । एस नयो सेसेसुपि । “मनोद्वारे"ति इदं तस्सा आपत्तिया अकिरियसमुट्ठानताय वुत्तं । न हि मनोद्वारे पञत्ता आपत्ति अत्थीति । सउपारम्भवसेनाति सवत्तब्बतावसेन, न पन दुच्चरितलक्खणापत्तिवसेन, यतो नं भगवा पटिक्खिपति । यथा आयस्मतो महाकप्पिनस्सापि “गच्छेय्यं वाहं उपोसथं, न वा गच्छेय्यं । गच्छेय्यं वाहं सङ्घकम्म, न वा गच्छेय्य"न्ति (महाव० १३७) परिवितक्कितं | मनोदुच्चरितन्ति मनोद्वारिकं अप्पसत्थं चरितं । सत्थारा अप्पसत्थताय हि तं दुच्चरितं नाम जातं, न सभावतो ।
175
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 009984 |
| Book Title | Pathikvagga Tika |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Vipassana Research Institute Igatpuri |
| Publisher | Vipassana Research Institute Igatpuri |
| Publication Year | 1998 |
| Total Pages | 338 |
| Language | Sanskrit |
| Classification | Interfaith & Buddhism |
| File Size | 12 MB |