________________
१३४
दीघनिकाये पाथिकवग्गटीका
(९.२७६-२७६)
पापेतब्बता केवलकप्पा । अब्यामिस्सता विजातियेन असङ्करा सुद्धता। अनतिरेकता तंपरमता विसेसाभावो । केवलकप्पन्ति केवलं दळ्हं कत्वाति अत्थो। केवलं वुच्चति निब्बानं सब्बसङ्घतविवित्तत्ता। तं एतस्स अधिगतं अस्थीति केवली, सच्छिकतनिरोधो खीणासवो।
कप्प-सद्दो पनायं स-उपसग्गो, अनुपसग्गो चाति अधिप्पायेन ओकप्पनियपदे लब्भमानं कप्पनियसद्दमत्तं निदस्सेति, अञथा कप्प-सद्दस्स अत्थुद्धारे ओकप्पनियपदं अनिदस्सनमेव सिया। समणकप्पेहीति विनयक्कमसिद्धेहि समणवोहारेहि | निच्चकप्पन्ति निच्चकालं । पञत्तीति नामज्हेतं तस्स आयस्मतो, यदिदं कप्पोति । कप्पितकेसमस्सूति कत्तरिया छेदितकेसमस्सु | दङ्गुलकप्पोति मज्झन्हिकवेलाय वीतिक्कन्ताय द्वङ्गुलताविकप्पो । लेसोति अपदेसो । अनवसेसं फरितुं समत्थस्स ओभासस्स केनचि कारणेन एकदेसफरणम्पि सिया, अयं पन सब्बसोव फरीति दस्सेतुं समन्तत्थो कप्प-सद्दो गहितोति आह "अनवसेसं समन्ततो"ति।
यस्मा देवतानं सरीरप्पभा द्वादसयोजनमत्तं ठानं, ततो भिय्योपि फरित्वा तिठ्ठति, तथा वत्थाभरणादीहि समुट्ठिता पभा, तस्मा वुत्तं "चन्दिमा विय, सूरियो विय च एकोभासं एकं पज्जोतं करित्वा"ति। कस्मा एते महाराजानो भगवतो सन्तिके निसीदिंस? नन येभुय्येन देवता भगवतो सन्तिकं उपगता ठत्वाव कथेतब्बं कथेन्ता गच्छन्तीति ? सच्चमेतं, इध पन निसीदने कारणं अस्थि, तं दस्सेतुं "देवतान"न्तिआदि वुत्तं । “इदं परित्तं नाम सत्तबुद्धपटिसंयुत्तं गरु, तस्मा न अम्हेहि ठत्वा गहेतब्ब"न्ति चिन्तेत्वा परित्तगारववसेन निसीदिंसु।
२७६. कस्मा पनेत्थ वेस्सवणो एव कथेसि, न इतरेसु यो कोचीति ? तत्थ कारणं दस्सेतुं "किञ्चापी"तिआदि वुत्तं । विस्सासिको अभिण्हं उपसङ्कमनेन । ब्यत्तोति विसारदो, तञ्चस्स वेय्यत्तियं सुट्ट सिक्खितभावेनाति आह "सुसिक्खितो"ति। मनुस्सेसु विय हि देवेसुपि कोचिदेव पुरिमजातिपरिचयेन सुसिक्खितो होति, तत्रापि कोचिदेव यथाधिप्पेतमत्थं वत्तुं समत्थो परिपुण्णपदब्यञ्जनाय पोरिया वाचाय समन्नागतो । “महेसक्खा"ति इमस्स अत्थवचनं “आनुभावसम्पन्ना''ति, महेसक्खाति वा महापरिवाराति अत्थो । पाणातिपाते आदीनवदस्सनेनेव तं विपरियायतो ततो वेरमणियं आनिसंसो पाकटो होतीति “आदीनवं दस्सेत्वा" इच्चेव वुत्तं । तेसु सेनासनेसूति यानि “अरञवनप्पत्थानी''तिआदिना (म०
134
For Private & Personal Use Only
Jain Education International
www.jainelibrary.org