________________
(७.२०३-२०३)
सुप्पतिट्टितपादतालक्खणवण्णना
९५
महापुरिसलक्खणन्ति वुत्तं । ठानगमनेसु पादानं दळहावत्थितभावो लक्खणं नाम। पादानं भूमियं समं निक्खिपनं, पादतलानं सब्बभागेहि फुसनं, सममेव उद्धरणं, तस्मा सुटु समं सब्बभागेहि पतिहिता पादा एतस्साति सुप्पतिद्वितपादो, तस्स भावो सुप्पतिद्वितपादताति वुच्चति लक्खणं । सुट्ठ समं भूमिया फुसनेनेव हि नेसं तत्थ दळहावत्थितभावो सिद्धो, यं "कम्मसरिक्खक"न्ति वुत्तं । लक्खणानिसंसोति लक्खणपटिलाभस्स उद्रयो, लक्खणसंवत्तनियस्स कम्मस्स आनिसंसफलन्ति अत्थो । निस्सन्दफलं पन हेट्टा भावितमेव ।
२०३. कम्मादिभेदेति कम्मकम्मसरिक्खकलक्खण लक्खणानिसंसविसञिते विभागे । गाथाबन्धं सन्धाय वुत्तं, अत्थो पन अपुब्बं नत्थीति अधिप्पायो। पोराणकत्थेराति अट्ठकथाचरिया । वण्णनागाथाति थोमनागाथा वुत्तमेवत्थं गहेत्वा थोमनावसेन पवत्तत्ता । अपरभागे थेरा नाम पाळिं, अट्ठकथञ्च पोत्थकारोपनवसेन समागता महाथेरा, ये साट्ठकथं पिटकत्तयं पोत्थकारुळ्हं कत्वा सद्धम्मं अद्धनियचिरहितिकं अकंसु । एकपदिकोति "दळ्हसमादानो अहोसी"तिआदिपाठे एकेकपदगाही। अत्थुद्धारोति तदत्थस्स सुखग्गहणत्थं गाथाबन्धवसेन उद्धरणतो अत्थुद्धारभूतो, तयिदं पाळियं आगतपदानि गहेत्वा गाथाबन्धवसेन तदत्थविचारणभावदस्सनं, न पन धम्मभण्डागारिकेन ठपितभावपटिक्खिपनन्ति दट्ठब्बं ।
कुसलधम्मानं वचीसच्चस्स बहुकारतं, तप्पटिपक्खस्स च मुसावादस्स महासावज्जतं दस्सेतुं अनन्तरमेव कुसलकम्मपथधम्मे वदन्तोपि ततो वचीसच्चं नीहरित्वा कथेति सच्चेति वा सन्निधानेव “धम्मे'ति वुच्चमाना कुसलकम्मपथधम्मा एव युत्ताति वुत्तं "धम्मेति दसकुसलकम्मपथधम्मे"ति । गोबलीबद्दायेन वा एत्थ अत्थो वेदितब्बो। इन्द्रियदमनेति इन्द्रियसंवरे । कुसलकम्मपथग्हणेनस्स वारित्तसीलमेव गहितन्ति इतरम्पि सङ्गहेत्वा दस्सेतुं संयमस्सेव गहणं कतन्ति “संयमेति सीलसंयमेति वुत्तं । सुचि बुच्चति पुग्गलो यस्स धम्मस्स वसेन, तं सोचेय्यं, कायसुचरितादि । एतस्सेव हि विभागस्स दस्सनत्थं वुत्तम्पि चेतं पुन वुत्तं, मनोसोचेय्यग्गहणेन वा झानादिउत्तरिमनुस्सधम्मानम्पि सङ्गण्हनत्थं सोचेय्यग्गहणं । आलयभूतन्ति समथविपस्सनानं अधिट्ठानभूतं । उपोसथकम्मन्ति उपोसथदिवसे समादियित्वा समाचरितब्बं पुकम्मं उपोसथो सहचरणञायेन । “अविहिंसायाति सत्तानं अविहेठनाया'ति वदन्ति, तं पन सीलग्गहणेनेव गहितं। तस्मा अविहिंसायाति करुणायाति अत्थो । अविहिंसाग्गहणेनेव चेत्थ अप्पमञासामञ्जेन चत्तारोपि ब्रह्मविहारा उपचारावत्था गहिता लक्खणहारनयेन । सकलन्ति अनवसेसं परिपुण्णं । एवमेत्थ कामावचरत्तभावपरियापन्नत्ता लक्खणस्स तंसंवत्तनिककामावचरकुसलधम्मा एव
95
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org