Page Text
________________
दीघनिकाये पाथिकवग्गटीका
(६.१८९-१८९)
द्विप्पकारम्पि परियेसितं, तेन तेन पकारेन तथागतेन अभिसम्बुद्धन्ति दस्सेति । चित्तेन अनुसञ्चरितन्ति चोपनं अपापेत्वा चित्तेनेव अनुसंचरितं, परिवितक्कितन्ति अत्थो । पीतकन्ति आदीति आदि-सद्देन लोहितकओदातादि सब्बं रूपारम्मणविभागं सङ्गण्हाति । सुमनोति रागवसेन, लोभवसेन, सद्धादिवसेन वा सुमनो | दुम्मनोति ब्यापादवितक्कवसेन, विहिंसावितक्कवसेन वा दुम्मनो। मज्झत्तोति अञआणवसेन वा आणवसेन वा मज्झत्तो । एसेव नयो सब्बत्थ । तत्थ तत्थ आदि-सद्देन सङ्घसद्दो पणवसद्दो, पत्तगन्धो पुष्फगन्धो, पत्तरसो फलरसो, उपादिन्नं अनुपादिन्नं, मज्झत्तवेदना कुसलकम्मं अकुसलकम्मन्ति एवं आदीनं सङ्गहो दट्टब्बो।
अप्पत्तन्ति जाणेन असम्पत्तं, अविदितन्ति अत्थो। तेनाह "आणेन असच्छिकत"न्ति । तथेव गतत्ताति तथेव ज्ञातत्ता अभिसम्बुद्धत्ता। गत-सद्देन एकत्थं बुद्धिअत्थन्ति अत्थो । “गतिअत्था हि धातवो बुद्धिअत्था भवन्ती"ति अक्खरचिन्तका ।
अब्याकतानादिवण्णना
१८९. “असमतं कथेत्वा'"ति वत्वा समोपि नाम कोचि नत्थि, कुतो उत्तरितरोति दस्सेतुं “अनुत्तरत"न्ति वुत्तं । सा पनायं असमता, अनुत्तरता च सब्बञ्जतं पूरेत्वा ठिताति दस्सेतुं "सब्ब त"न्ति वुत्तं । सा सब्बञ्जता सद्धम्मवरचक्कवत्तिभावेन लोके पाकटा जाताति दस्सेतुं "धम्मराजभावं कथेत्वा"ति वुत्तं । तथा सब्ब भावेन च सत्था इमेसु दिठ्ठिगतविपल्लासेसु एवं पटिपज्जतीति दस्सेन्तो "इदानी"तिआदिमाह। तत्थ सीहनादन्ति अभीतनादं सेट्ठनादं । सेट्ठनादो हेस, यदिदं ठपनीयस्स पञ्हस्स ठपनीयभावदस्सनं । ठपनीयता चस्स पाळिआरुहा एव “न हेत''न्तिआदिना। यथा उपचितकम्मकिलेसेन इत्थत्तं आगन्तब्, तथा नं आगतोति तथागतो, सत्तो । तथा हि सो रूपादीसु सत्तो विसत्तोति कत्वा "सत्तो"ति च वुच्चति । इत्थत्तन्ति च पटिलद्धत्ता तथा पच्चक्खभूतो अत्तभावोति वेदितब्बो ।
“अत्थसंहितं न होती"ति इमिना उभयत्थ विधुरतादस्सनेन निरत्थकविप्पलापतं तस्स वादस्स विभावेति, उभयलोकत्थविधुरम्पि समानं “किं नु खो विवट्टनिस्सित"न्ति कोचि आसङ्केय्याति तदासङ्कानिवत्तनत्थं "न च धम्मसंहित"न्ति वुत्तं । तेनाह "नवलोकुत्तरधम्मनिस्सितं न होती"ति | यदिपि तं न विवट्टोगतं होति, विवट्टस्स पन
86
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 009984 |
| Book Title | Pathikvagga Tika |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Vipassana Research Institute Igatpuri |
| Publisher | Vipassana Research Institute Igatpuri |
| Publication Year | 1998 |
| Total Pages | 338 |
| Language | Sanskrit |
| Classification | Interfaith & Buddhism |
| File Size | 12 MB |