Page Text
________________
(६.१८८-१८८)
पञ्हब्याकरणवण्णना
“पुब्बेनिवासानुस्सतिसम्पयुत्तक "न्ति । त्रणं प्रेसेसीति आणं पवत्तेसि । सब्बत्थकमेव ञेय्यावरणस्स सुप्पहीनत्ता अप्पटिहतं अनिवारितं आणं गच्छति पवत्ततिच्चेव अत्थो । “बोधि वुच्चति चतूसु मग्गेसु ञाणन्ति ( चूळनि० २११) वचनतो चतुमग्गञाणं बोधि, ततो तस्स अधिगतत्ता उप्पज्जनकं पच्चवेक्खणञाणं “बोधिजं आणं उप्पज्जतीति वुत्तं । बोधिजं बोधिले जातं चतुमग्गजाणं, तञ्च खो अनागतं आरम्भ उद्दिस्स तस्स अप्पवत्तिअत्थं तथागतस्स उप्पज्जति तस्स उप्पन्नत्ता आयतिं पुनब्भवाभावतो । कथं तथागतो अनागतमद्धानं आरब्भ अतीरकं ञाणदस्सनं पञ्ञापेतीति ? अतीतस्स पन अदुनो महन्तताय अतीरकं आणदस्सनं तत्थ पञ्ञापेतीति को एत्थ विरोधो । तित्थिया पन इममत्थं याथावतो अजानन्ता - "तयिदं किं सु, तयिदं कथंसू " ति अत्तनो अञ्ञाणमेव पाकटं करोन्ति । तस्मा भगवता ससन्ततिपरियापन्नधम्मप्पवत्तिं सन्धाय 'अञ्ञविहितकं आणदस्सन "न्तिआदि वृत्तं । इतरं पन सन्धाय वुच्चमाने सति तथारूपे पयोजने अनागतम्पि अद्धानं आरब्भ अतीरकमेव ञाणदस्सनं पञ्ञापेय्य भगवाति अनत्थसंहितन्ति अयमेत्थ अत्थोति आह " न इधलोकत्थं वा परलोकत्थं वा निस्सित "न्ति । यं पन सत्तानं अनत्थावहत्ता अनत्थसंहितं, तत्थ सेतुघातो तथागतस्स । 'भारतयुद्धसीताहरणसदिसन्ति इमिना तस्सा कथाय येभुय्येन अभूतत्थतं दीपेति । सहेतुकन्ति आपकेन हेतुना सहेतुकं । सो पन हेतु येन निदस्सनेन साधीयति, तं तस्स कारणन्ति तेन सकारणं त्वा । यथा हि पटिञतत्थसाधनतो हेतु, एवं साधकं निदस्सनन्ति । युत्तपत्तकालेयेवाति युत्तानं पत्तकाले एव । ये हि वेनेय्या तस्सा कथाय युत्ता अनुच्छविका, तेसंयेव योजने सन्धाय वा कथाय पत्तो उपकारावहो कालो, तदा एव कथेतीति अत्थो ।
""
""
Jain Education International
१८८. “ तथा तथैव गदनतो " ति इमिना " तथागतो 'ति आमेडितलोपेनायं निद्देसोति दस्सेति। तथा तथेवाति च धम्मअत्थसभावानुरूपं, वेनेय्यज्झासयानुरूपञ्चाति अधिप्पायो । दिट्ठन्ति रूपायतनं दट्ठब्बतो, तेन यं दिट्टं, यं दिस्सति, यं दक्खति यं सति समवाये परसेय्यं, तं सब्बं "दिट्ठ” त्वेव गहितं कालविसेसस्स अनामट्टभावतो । “सुत "न्तिआदीसुपि एसेव नयो । सुतन्ति सहायतनं सोतब्बतो । मुतन्ति सनिस्सयेन घानादिइन्द्रियेन सयं पत्वा पापुणित्वा गहेतब्बं । तेनाह “पत्वा गहेतब्बतो "ति | विज्ञातन्ति विजानितब्बं, तं पन दिट्ठादिविनिमुत्तं विञ्ञेय्यन्ति आह “सुखदुक्खादिधम्मायतन "न्ति । पतन्ति यथा तथा पत्तं, हत्थगतं अधिगतन्ति अत्थो । तेनाह " परियेसित्वा वा अपरियेसित्वा वाति । परियेसितन्ति पत्तियामत्थं परियिट्टं, तं पन पत्तं वा सिया अप्पत्तं वा उभयथापि परियेसितमेवाति आह "पत्तं वा अप्पत्तं वा "ति । पदद्वयेनापि द्विप्पकारम्पि पत्तं,
८५
85
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 009984 |
| Book Title | Pathikvagga Tika |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Vipassana Research Institute Igatpuri |
| Publisher | Vipassana Research Institute Igatpuri |
| Publication Year | 1998 |
| Total Pages | 338 |
| Language | Sanskrit |
| Classification | Interfaith & Buddhism |
| File Size | 12 MB |