Mahavagga Tika

SR No.: 009983
Original Sutra Author: N/A
Author: Vipassana Research Institute Igatpuri
Publisher: Vipassana Research Institute Igatpuri
Publication Year: 1998
Total Pages: 410
Language: Prakrit, Sanskrit
Classification: Interfaith & Buddhism
File Size: 15 MB

Page 78

(१.६५-६५)
ब्रह्मयाचनकथावण्णना
कायविसा च वेदितब्बा । सा च खो देसनाय अत्थं अजानन्तानं, अप्पटिपज्जन्तानञ्च वसेन, जानन्तानं, पन पटिपज्जन्तानञ्च देसनाय कायपरिस्समोपि सत्थु अपरिस्समोव । तेनाह भगवा " न च मं धम्माधिकरणं विहेसेसी 'ति (उदा० १० ) । तथा हि वृत्तं " या अजानन्तानं देसना नाम, सो मम किलमथो अस्सा "ति । उभयन्ति चित्तकिलमथो, चित्तविहेसा चाति उभयं पेतं बुद्धानं नत्थि, बोधिमूलेयेव समुच्छिन्नत्ता ।
६५. अनुब्रूहनं सम्पिण्डनं । सोति "अपिस्सू "ति निपातो । विपस्सिन्ति पटि-सद्दयोगेन सामिअत्थे उपयोगवचनन्ति आह " विपस्सिस्सा "ति । वुद्धिप्पत्ता अच्छरिया वा अनच्छरिया । वुद्धिअत्थोपि हि अकारो होति यथा" असेक्खा धम्मा "ति (ध० स० तिकमातिकाय ११) । कप्पानं चत्तारि असङ्ख्येय्यानि सतसहस्सञ्च सदेवकस्स लोकस्स धम्मसंविभागकरणत्थमेव पारमियो पूरेत्वा इदानि समधिगतधम्मराजस्स तत्थ अप्पोस्सुक्कतापत्तिदीपनता, गाथात्थस्स अच्छरियता, तस्स वुद्धिप्पत्ति चाति वेदितब्बा । अत्थद्वारेन हि गाथानं अनच्छरियता । गोचरा अहेसुन्ति उपट्टहिंसु । उपट्ठानञ्च वितक्केतब्बतावाति आह " परिवितक्कयितब्बतं पापुणिसूति ।
५३
यदि सुखापटिपदाव कथं किच्छताति आह "पारमीपूरणकाले" तिआदि । एवमादीनि दुप्परिच्चजानि देन्तस्स । ह-इति वा व्यत्तन्ति एतस्मिं अत्थे निपातो, “एकंसत्थे 'ति केचि । ह ब्यत्तं एकंसेन वा अलं निप्पयोजनं एवं किच्छेन अधिगतस्स धम्मस्स देसेतुन्ति योजना । हलन्ति “अल "न्ति इमिना समानत्थं पदं " हलन्ति वदामी" तिआदीसु (सं० नि० ०१.१७२) विय | रागदोसफुट्टेहीति फुट्ठविसेन विय सप्पेन रागेन, दोसेन च सम्फुट्ठेहि अभिभूतेहि । रागदोसानुगतेहीति रागदोसेहि अनुबन्धेहि ।
निच्चादीनन्ति निच्चग्गाहादीनं । एवं गतन्ति एवं पवत्तं अनिच्चादिआकारेन पवत्तं । " चतुसच्चधम्म "न्ति इदं अनिच्चादीसु, सच्चेसु च यथालाभवसेन गहेतब्बं । एवं गतन्ति वा एवं “अनिच्च’”न्तिआदिना अभिनिविसित्वा मया, अञ्ञेहि च सम्मासम्बुद्धेहि गतं, ञातं पटिविद्धन्ति अत्थो । कामरागेन, भवरागेन च रत्ता नीवरणेहि निवुतचित्तताय, दिट्टरागेन रत्ता विपरीताभिनिवेसेन न दक्खन्ति याथावतो इमं धम्मं नप्पटिविज्झिस्सन्ति । एवं गाहापेतुन्ति " अनिच्च "न्तिआदिना सभावेन याथावतो धम्मे जानापेतुं । रागदोसपरेततापि नेसं सम्मूळहभावेनेवाति आह " तमोखन्धेन आवुटा " ति ।
53