________________
दीघनिकाये महावग्गटीका
(१.३५-३५)
वुत्तो। तथा हिस्स द्विधापि छदनठ्ठो एकन्तिको । यथाह “अन्धतमं तदा होति, यं रागो सहते नर"न्ति, (नेत्ति० ११, २७) “तण्हाछदनछादिता"ति (उदा० ६४) च । इमिना नयेन दोसादीनम्पि छदनट्ठो वत्तब्बो । किलेसग्गहणेन विचिकिच्छादयो सेसकिलेसा वुत्ता | यस्मा ते सब्बे पापधम्मा उप्पज्जमाना सत्तसन्तानं छादेत्वा परियोनन्धित्वा तिठ्ठन्ति कुसलप्पवत्तिं निवारेन्ति, तस्मा ते “छदना, छदा''ति च वुत्ता। विवट्टच्छदाति च ओ-कारस्स आ-कारं कत्वा निद्देसो।।
३५. तासन्ति द्विन्नम्पि निप्फत्तीनं । निमित्तभूतानीति आपककारणभूतानि । तथा हि लक्खीयति महापुरिसभावो एतेहीति लक्खणानि। ठानगमनादीसु भूमियं सुट्ट समं पतिहिता पादा एतस्साति सुप्पतिट्टितपादो। तं पनस्स सुप्पतिट्टितपादतं ब्यतिरेकमुखेन विभावेतुं “यथा"तिआदि वुत्तं । तत्थ अग्गतलन्ति अग्गपादतलं । पण्हीति पण्हितलं । पस्सन्ति पादतलस्स द्वीसु पस्सेसु एकेकं, उभयमेव वा परियन्तं पस्सं । “अस्स पना"तिआदि अन्वयतो अत्थविभावनं । सुवण्णपादुकतलमिव उजुकं निक्खिपियमानं । एकप्पहारेनेवाति एकखणेयेव । सकलं पादतलं भूमि फुसति निक्खिपने । एकप्पहारेनेव सकलं पादतलं भूमितो उट्ठहतीति योजना । तस्मा अयं सुप्पतिट्टितपादोति निगमनं । यं पनेत्थ वत्तब् अनुपुब्बनिन्नादिअच्छरियब्भुतं निस्सन्दफलं, तं परतो लक्खणसुत्तवण्णनायं (दी० नि० अट्ठ० ३.२०१) आविभविस्सतीति ।
नाभि दिस्सतीति लक्खणचक्कस्स नाभि परिमण्डलसण्ठाना सुपरिब्यत्ता हुत्वा दिस्सति, लब्भतीति अधिप्पायो । नाभिपरिच्छिन्नाति तस्सं नाभियं परिच्छिन्ना परिच्छेदवसेन ठिता । नाभिमुखपरिक्खेपपट्टोति पकतिचक्कस्स अक्खड्भाहतपरिहरणत्थं नाभिमुखे ठपेतब्बं परिक्खेपपट्टो, तप्पटिच्छन्नो इध अधिप्पेतो। नेमिमणिकाति नेमियं आवलिभावेन ठितमणिकालेखा। सम्बहुलवारोति बहुविधलेखङ्गविभावनवारो। सत्तीति आवुधसत्ति । सिरिवच्छोति सिरिअङ्गा। नन्दीति दक्खिणावत्तं । सोवत्तिकोति सोवत्तिअङ्गो । वटंसकोति आवेळं । वड्डमानकन्ति पुरिमहादीसु दीपकं । मोरहत्थकोति मोरपिञ्छकलापो, मोरपिञ्छपटिसिब्बितो वा बीजनीविसेसो। वाळबीजनीति चामरिवालं । सिद्धत्यादि पुण्णघटपुण्णपातियो। “चक्कवाळो''ति वत्वा तस्स पधानावयवे दस्सेतुं "हिमवा सिनेरु...पे०... सहस्सानी"ति वुत्तं । "चक्कवत्तिरञो परिसं उपादाया"ति इदं हत्थिरतनादीनम्पि तत्थ लब्भमानभावदस्सनं। सब्बोतिसत्तिआदिको यथावुत्तो अङ्गविसेसो चक्कलक्खणस्सेव परिवारोति वेदितब्बो ।
32
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org