________________
(९.४०२-४०२)
मग्गसच्चनिद्देसवण्णना
३१९
चेतनानम्पि सङ्गहो''ति वदन्ति, तं पुब्बभागवसेन वुच्चमानत्ता युज्जेय्य, मुसावादादीहि विरमणकाले वा विरतियो, सुभासितादिवाचाभासनादिकाले च चेतनायो योजेतब्बा, मग्गक्खणे पन विरतियोव इच्छितब्बा चेतनानं अमग्गङ्गत्ता। एकस्स जाणस्स दुक्खादिाणता विय, एकाय विरतिया मुसावादादिविरतिभावो विय च एकाय चेतनाय सम्मावाचादिकिच्चत्तयसाधनसभावाभावा सम्मावाचादिभावासिद्धितो, तंसिद्धियं अङ्गत्तयतासिद्धितो च।
भिक्खुस्स आजीवहेतुकं कायवचीदुच्चरितं नाम अयोनिसो आहारपरियेसनहेतुकमेव सियाति आह "खादनीय...पे०... दुच्चरित"न्ति । कायवचीदुच्चरितग्गहणञ्च कायवचीद्वारेयेव आजीवपकोपो, न मनोद्वारेति दस्सनत्थं । तेनाह "इमेसुयेव सत्तसु ठानेसू"ति।
अनुष्पन्नानन्ति असमुदाचारवसेन वा अननुभूतारम्मणवसेन वा अनुप्पन्नानं । अञथा हि अनमतग्गे संसारे अनुप्पन्ना पापका अकुसला धम्मा नाम न सन्ति । तेनाह "एकस्मिं भवे"तिआदि । यस्मिं भवे अयं इमं वीरियं आरभति, तस्मिं एकस्मिं भवे। जनेतीति उप्पादेति । तादिसं छन्दं कुरुमानो एवं छन्दं जनेति नाम । वायामं करोतीति पयोगं परक्कमं करोति । वीरियं पवत्तेतीति कायिकचेतसिकपीरियं पकारतो वत्तेति । वीरियेन चित्तं पग्गहितं करोतीति तेनेव सहजातवीरियेन चित्तं उक्खिपेन्तो कोसज्जपाततो निसेधनेन पग्गहितं करोति । पदहनं पवत्तेतीति पधानं वीरियं करोति | पटिपाटिया पनेतानि चत्तारि पदानि आसेवनाभावनाबहुलीकम्मसातच्चकिरियाहि योजेतब्बानि ।
__उप्पन्नपुब्बानन्ति सदिसवोहारेन वुत्तं । भवति हि तंसदिसेसु तब्बोहारो यथा “सा एव तित्तिरि, तानि एव ओसधानी"ति । तेनाह "इदानि तादिसे"ति । उप्पन्नानन्ति "अनुप्पन्ना"ति अवत्तब्बतं आपन्नानं । पहानायाति पजहनत्थाय । अनुप्पन्नानं कुसलानन्ति एत्थ कुसलाति उत्तरिमनुस्सधम्मा अधिप्पेता, तेसञ्च उप्पादो नाम अधिगमो पटिलाभो, तप्पटिक्खेपेन अनुप्पादो अप्पटिलाभोति आह "अप्पटिलद्धानं पठमज्झानादीन"न्ति । "ठितिया वीरियं आरभती"ति वुत्ते न खणठिति अधिप्पेता तदत्थं वीरियारब्भेन पयोजनाभावतो, अथ खो पबन्धठिति अधिप्पेताति आह "पुनप्पुनं उप्पत्तिपबन्धवसेन ठितत्थ"न्ति । सम्मुस्सनं पटिपक्खधम्मवसेन अदस्सनमुपगमनन्ति तप्पटिक्खेपेन असम्मुस्सनं असम्मोसोति आह “असम्मोसायाति अविनासनत्थ"न्ति । भिय्योभावो पुनप्पुनं भवनं, सो
319
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org