________________
२९२
दीघनिकाये महावग्गटीका
(९.३८२-३८२)
"निमित्त"न्ति च। इ8, इट्ठाकारेन वा गव्हमानं रूपादि सुभारम्मणं। आकङ्कितस्स हितसुखस्स पत्तिया अनुपायभूतो मनसिकारो अनुपायमनसिकारो। तन्ति अयोनिसोमनसिकारं । तत्थाति तस्मिं सभागहेतुभूते, आरम्मणभूते च दुविधे सुभनिमित्ते । आहारोति पच्चयो अत्तनो फलं आहरतीति कत्वा ।
असुभन्ति असुभज्झानं उत्तरपदलोपेन, तं पन दससु अविचाणकअसुभेसु च केसादीसु सविणकअसुभेसु च पवत्तं दट्ठब्बं । केसादीसु हि सझा "असुभसञ्जा''ति गिरिमानन्दसुत्ते (अ० नि० ३.१०.६०) वुत्ता। एत्थ च चतुब्बिधस्स अयोनिसोमनसिकारस्स, योनिसोमनसिकारस्स च गहणं निरवसेसदस्सनत्थं कतन्ति दट्ठबं, तेसु पन असुभेसु “सुभ"न्ति, “असुभ''न्ति च मनसिकारो इधाधिप्पेतो, तदनुकूलत्ता पन इतरे पीति ।
एकादससु असुभेसु पटिक्कूलाकारस्स उग्गण्हनं, यथा वा तत्थ उग्गहनिमित्तं उप्पज्जति, तथा पटिपत्ति असुभनिमित्तस्स उग्गहो। उपचारप्पनावहाय असुभभावनाय अनुयुञ्जना असुभभावनानुयोगो। “भोजने मत्त नो मिताहारस्स थिनमिद्धाभिभवाभावा ओतारं अलभमानो कामच्छन्दो पहीयती"ति वदन्ति, अयमेव च अत्थो निद्देसेपि वुच्चति । यो पन भोजनस्स पटिक्कूलतं, तब्बिपरिणामस्स तदाधारस्स तस्स च उपनिस्सयभूतस्स अतिविय जेगुच्छतं, कायस्स च आहारट्ठितिकत्तं सम्मदेव जानाति, सो सब्बसो भोजने पमाणस्स जाननेन भोजनेमत्तञ्जू नाम | तादिसस्स हि कामच्छन्दो पहीयतेव।
असुभकम्मिकतिस्सत्थेरो दन्तट्ठिदस्सावी । पहीनस्साति विक्खम्भनवसेन पहीनस्स | इतो परेसुपि एवरूपेसु ठानेसु एसेव नयो । अभिधम्मपरियायेन (ध० स० ११५९, १५०३) सब्बोपि लोभो कामच्छन्दनीवरणन्ति आह “अरहत्तमग्गेना"ति ।
पटिघम्पि पुरिमुष्पन्नं पटिघनिमित्तं परतो उप्पज्जनकस्स पटिघस्स कारणन्ति कत्वा ।
मेज्जति सिनिव्हतीति मित्तो, हितेसी पुग्गलो, तस्मिं मित्ते भवा, मित्तस्स वा एसाति मेत्ता, हितेसिता, तस्सा मेत्ताय। अप्पनापि उपचारोपि वट्टति साधारणवचनभावतो ।
292
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org