________________
(९.३७३-३७३)
उद्देसवारकथावण्णना
२६९
आहारसमुदया कायस्स समुदया, फस्ससमुदया वेदनानं समुदयो, (सं० नि० ३.५.४०८) सङ्खारपच्चया विआणं, विज्ञाणपच्चया नामरूपन्ति (म० नि० ३.१२६; उदा० १; विभं० २२५) वचनतो कायादीनं समुदयभूता कबळीकारफस्समनोसञ्चेतनाविज्ञाणाहारा कायादिपरिजाननेन परिञाता होन्तीति आह "चतुब्बिधाहारपरिञत्थ"न्ति । पकरणनयोति नेत्तिपकरणवसेन सुत्तन्तसंवण्णनानयो ।
सरणवसेनाति कायादीनं, कुसलादिधम्मानञ्च उपधारणवसेन । सरन्ति गच्छन्ति निब्बानं एतायाति सतीति इमस्मिं अत्थे एकत्ते एकसभावे निब्बाने समोसरणं समागमो एकत्तसमोसरणं। एतदेव हि दस्सेतुं “यथा ही"तिआदि वुत्तं ।
एकनिब्बानपवेसहेतुभूतो वा समानताय एको सतिपट्टानसभावो एकत्तं, तत्थ समोसरणं एकत्तसमोसरणं, तंसभागताव, एकनिब्बानपवेसहेतुभावं पन दस्सेतुं "यथा"तिआदिमाह । एतस्मिं अत्थे सरणेकत्तसमोसरणानि सहेव सतिपट्ठानेकभावस्स कारणत्तेन वुत्तानीति दट्टब्बानि, पुरिमस्मिं विसुं। सरणवसेनाति वा गमनवसेनाति अत्थे सति तदेव गमनं समोसरणन्ति, समोसरणे वा सति-सद्दत्थवसेन अवुच्चमाने धारणताव सतीति सति-सद्दत्थन्तराभावा पुरिमं सतिभावस्स कारणं, पच्छिमं एकभावस्साति निब्बानसमोसरणेपि सहितानेव तानि सतिपट्ठानेकभावस्स कारणानि वुत्तानि होन्ति ।
__ "चुद्दसविधेन, नवविधेन, सोळसविधेन, पञ्चविधेना''ति इदं उपरि पाळियं (दी० नि० २.३७४) आगतानं आनापानपब्बादीनं वसेन वुत्तं, तेसं पन अनन्तरभेदवसेन, तदनुगतभेदवसेन च भावनाय अनेकविधता लब्भतियेव, चतूसु दिसासु उट्ठानकभण्डसदिसता कायानुपस्सनादितंतंसतिपट्ठानभावनानुभावस्स दट्टब्बा।
कथेतुकम्यतापुच्छा इतरासं पुच्छानं इध असम्भवतो, निद्देसादिवसेन देसेतुकम्यताय च तथा वुत्तत्ता । "इधा"ति वुच्चमानपटिपत्तिसम्पादकस्स भिक्खुनो सन्निस्सयदस्सनं, सो चस्स सन्निस्सयो सासनतो अञो नत्थीति वुत्तं "इधाति इमस्मिं सासने"ति । धम्म...पे०... लपनमेतं तेसं अत्तनो सम्मुखाभिमुखभावकरणत्थं, तञ्च धम्मस्स सक्कच्चसवनत्थं । “गोचरे भिक्खवे चरथ सके पेत्तिके विसये''तिआदि (दी० नि० ३.८०; सं० नि० ३.५.३७२) वचनतो भिक्खुगोचरा एते धम्मा, यदिदं कायानुपस्सनादयो। तत्थ यस्मा कायानुपस्सनादिपटिपत्तिया भिक्खु होति, तस्मा
269
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org