________________
(९.३७३-३७३)
उद्देसवारकथावण्णना
२६५
एवाति दस्सेन्तो “यथेव ही"तिआदिमाह। तत्थ आदिम्हि कल्याणमादि वा कल्याणं एतस्साति आदिकल्याणं। सेसपदद्वयेपि एसेव नयो। अत्थसम्पत्तिया सात्थं । ब्यञ्जनसम्पत्तिया सब्यञ्जनं। सीलादिपञ्चधम्मक्खन्धपारिपूरितो, उपनेतब्बस्स अभावतो च केवलपरिपुण्णं। निरुपक्किलेसतो अपनेतब्बस्स च अभावतो परिसुद्धं। सेट्ठचरियभावतो सासनब्रह्मचरियं, मग्गब्रह्मचरियञ्च वो पकासेस्सामीति । अयमेत्य सङ्ग्रेपो, वित्थारो पन विसुद्धिमग्गे (विसुद्धि० १.१४७) वुत्तनयेनेव वेदितब्बो । अरियवंसाति अरियानं बुद्धादीनं वंसा पवेणियो। अग्गजाति अग्गाति जानितब्बा सब्बवंसेहि सेट्ठभावतो। रत्ताति चिररत्ताति जानितब्बा। वंसज्ञाति बुद्धादीनं वंसाति जानितब्बा । पोराणाति पुरातना अनधुनातनत्ता । असङ्किण्णाति अविकिण्णा अनपनीता। असङ्किण्णपुब्बाति "किं इमेही''ति अरियेहि न अपनीतपुब्बा । न सङ्घीयन्तीति इदानिपि तेहि न अपनीयन्ति । न सङ्कीयिस्सन्तीति अनागतेपि तेहि न अपनीयिस्सन्ति । अप्पटिकुट्टा...पे०... विजूहीति ये लोके विजू समणब्राह्मणा, तेहि अप्पच्चक्खता अनिन्दिता, अगरहिताति अत्थो । "विसद्धिया"तिआदीहीति विसूद्धिआदिदीपनेहि। पदेहीति वाक्येहि, विसुद्धिअत्थतादिभेदभिन्नेहि वा धम्मकोट्ठासेहि । उपद्दति अनत्थे । विसुद्धिन्ति विसुज्झनं संकिलेसप्पहानं । वाचुग्गतकरणं उग्गहो। परियापुणनं परिचयो । अत्थस्स हदये ठपनं धारणं। परिवत्तनं वाचनं।
गन्धारकोति गन्धारदेसे उप्पन्नो। पहोन्तीति सक्कोन्ति । अनिय्यानिकमग्गाति मिच्छामग्गा, मिच्छत्तनियतानियतमग्गापि वा। सुवण्णन्ति कूटसुवण्णम्पि वुच्चति । मणीति काचमणिपि, मुत्ताति वेळुजापि, पवाळन्ति पल्लवोपि वुच्चतीति रत्तजम्बुनदादिपदेहि ते विसेसिता।
न ततो हेट्टाति इधाधिप्पेतकायादीनं वेदनादिसभावत्ताभावा, कायवेदनाचित्तविमुत्तस्स तेभूमकधम्मस्स विसुं विपल्लासवत्थन्तरभावेन गहितत्ता च हेट्ठा गहणेसु विपल्लासवत्थूनं अनिट्ठानं सन्धाय वुत्तं, पञ्चमस्स पन विपल्लासवत्थुनो अभावा "न उद्ध"न्ति आह । आरम्मणविभागेन हेत्थ सतिपट्टानविभागोति । तयो सतिपट्ठानाति सतिपट्ठान-सद्दस्स अत्थुद्धारदस्सनं, न इध पाळियं वुत्तस्स सतिपट्ठान-सद्दस्स अत्थदस्सनन्ति । आदीसु हि सतिगोचरोति एत्थ आदि-सद्देन “फस्ससमुदया वेदनानं समुदयो, नामरूपसमुदया चित्तस्स समुदयो, मनसिकारसमुदया धम्मानं समुदयो"ति (सं० नि० ३.५.४०८) "सतिपट्ठाना''ति वुत्तानं सभिगोचरानं पकासके सुत्तप्पदेसे सङ्गण्हाति । एवं “पटिसम्भिदापाळिय''म्पि (पटि०
265
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org