Page Text
________________
२४४
दीघनिकाये महावग्गटीका
(८.३६०-३६०)
अभिजानाति, सब्बं धम्मं अभिञाय सब् धम्मं परिजानाति, सब्बं धम्मं परिञाय यं किञ्चि वेदनं वेदेति सुखं वा दुक्खं वा अदुक्खमसुखं वा, सो तासु वेदनासु अनिच्चानुपस्सी विहरति, विरागानुपस्सी"तिआदिना (म० नि० १.३९०) आगतं । तेन वुत्तं "अरूपकम्मट्ठानं वेदनावसेन निवत्तेत्वा दस्सेसी"ति । महातण्हासङ्घये पन “सो एवं अनुरोधविरोधविप्पहीनो यं किञ्चि वेदनं वेदेति सुखं वा दुक्खं वा अदुक्खमसुखं वा, सो तं वेदनं नाभिनन्दति नाभिवदति नाज्झोसाय तिठ्ठति । तस्स तं वेदनं अनभिनन्दतो अनभिवदतो अनज्झोसाय तिठ्ठतो या वेदनासु नन्दी सा निरुज्झती"तिआदिना (म० नि० १.४१४) आगतं । चूळवेदल्ले “कति पनाय्येवेदना''तिआदिना (म० नि० १.४६५) आगतं । महावेदल्ले “वेदनाति, आवुसो, वुच्चति, कित्तावता नु खो, आवुसो, 'वेदना'ति वुच्चती"तिआदिना (म० नि० १.४५०) आगतं । एवं रट्टपालसुत्तादीसुपि (म० नि० २.३०५) वेदनाकम्मट्ठानस्स आगतट्ठानं उद्धरित्वा वत्तब्ध ।
“पठमं रूपकम्मट्ठानं कथेत्वाति वुत्तं, कथं तमेत्थ कथितन्ति आह "रूपकम्मट्ठान"न्तिआदि । सवित्तं, कथं सचित्तं ? वेदनाय आरम्मणमत्तकंयेव, येभुय्येन वेदना रूपधम्मारम्मणा पञ्चद्वारवसेन पवत्तनतो । तेन चस्सा पुरिमसिद्धा एव आरम्मणन्ति वेदनं वदन्तेन तस्सारम्मणधम्मा अत्थतो पठमतरं गहिता एव नाम होन्तीति इमाय अत्थापत्तिया रूपकम्मट्ठानस्सेवेत्थ पठमं गहितता जोतिता, न सरूपेनेव गहितत्ता । तेनाह "तस्मा पाळियं नारुळ्हं भविस्सती"ति ।
३६०. द्वीहि कोट्ठासेहीति सेवितब्बासेवितब्बभागेहि। एवरूपन्ति यं अकुसलानं अभिबुद्धिया, कुसलानञ्च परिहानाय संवत्तंति, एवरूपं, तं पन कामूपसहितताय "गेहनिस्सित"न्ति वुच्चतीति आह “गेहसितसोमनस्स"न्ति । इट्ठानन्ति पियानं । कन्तानन्ति कमनीयानं । मनापानन्ति मनवड्डनकानं । ततो एव मनो रमेन्तीति मनोरमानं। लोकामिसपटिसंयुत्तानन्ति तण्हासन्निस्सितानं कामूपसहितानं । पटिलाभतो समनुपस्सतोति "अहो मया इमानि लद्धानी''ति यथालद्धानि रूपारम्मणादीनि अस्सादयतो । अतीतन्ति अतिक्कन्तं । निरुद्धन्ति निरोधप्पत्तं । विपरिणतन्ति सभावविगमेन विगतं । समनुस्सरतोति अस्सादनवसेन अनुचिन्तयतो। गेहसितन्ति कामगुणनिस्सितं । कामगुणा हि कामरागस्स गेहसदिसत्ता इध "गेह"न्ति अधिप्पेता।
एवरूपन्ति यं अकुसलानं परिहानाय, कुसलानञ्च अभिबुद्धिया संवत्तति, एवरूपं,
244
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 009983 |
| Book Title | Mahavagga Tika |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Vipassana Research Institute Igatpuri |
| Publisher | Vipassana Research Institute Igatpuri |
| Publication Year | 1998 |
| Total Pages | 410 |
| Language | Prakrit, Sanskrit |
| Classification | Interfaith & Buddhism |
| File Size | 15 MB |