Page Text
________________
१९६
दीघनिकाये महावग्गटीका
(५.२८८-२८८)
चतुत्थस्स झानस्स अधिगमाय उपायोति "चतुत्थज्झानं सुखं दुक्खं विक्खम्भेत्वा"ति वुत्तं । सेसं हेट्ठा वुत्तनयमेव ।
अविज्जारागादीहि सह वज्जेहीति सावज्जं, अकुसलं, तदभावतो अनवज्जं कुसलं । अत्तनो हितसुखं आकङ्घन्तेन सेवनीयतो सेवितबं, कुसलं, तब्बिपरियायतो न सेवितबं, अकुसलं । लामकभावेन हीनं, अकुसलं, सेट्ठभावेन पणीतं, कुसलन्ति सावज्जदुकादयो तयोपि दुका यथारहं एतेसं कुसलाकुसलकम्मपथानं वसेनेव वेदितब्बा। सब्बन्ति यथावुत्तं सबं चतूहि दुकेहि सङ्गहितं धम्मजातं । यथारहं कण्हञ्च सुक्कञ्च पटिद्वन्दिभावतो, सप्पटिभागञ्च अप्पटिभागञ्च अद्वयभावतो । वट्टपटिच्छादिका अविज्जा पहीयति चतुन्नं अरियसच्चानं सम्मदेव पटिविज्झनतो। ततो एव अरहत्तमग्गविज्जा उप्पज्जति। सुखन्ति एवं कम्मपथमुखेन तेभूमकधम्मे सम्मसित्वा विपस्सनं उस्सुक्कापेत्वा मग्गपटिपाटिया अरहत्ते पतिद्वहन्तस्स यं अरहत्तमग्गसुखञ्चेव अरहत्तफलसुखञ्च, तं इध “सुख''न्ति अधिप्पेतं । अन्तोगधा एव नानन्तरियभावतो ।
अट्ठतिंसारम्मणवसेनाति पाळियं आगतानं अट्ठतिसाय कम्मट्ठानानं वसेन । वित्थारेत्वा कथेतब्बा पठमज्झानादिवसेन आगतत्ताति अधिप्पायो । "कथ"न्तिआदिना तमेव वित्थारेत्वा कथनं नयतो दस्सेति। "चतुवीसतिया ठानेसू"तिआदीसु यं वत्तब्द, तं महापरिनिब्बानवण्णनायं (दी० नि० अट्ठ० २.२१९) वुत्तमेव । “निरोधसमापत्तिं पापेत्वा"ति इमिना अरूपज्झानानिपि गहितानि होन्ति तेहि विना निरोधसमापत्तिसमापज्जनस्स असम्भवतो, चतुत्थज्झानसभावत्ता च तेसं | दस उपचारज्झानानीति ठपेत्वा कायगतासतिं आनापानञ्च अट्ठ अनुस्सतियो, सञ्जाववत्थानञ्चाति दस उपचारज्झानानि । अधिसीलं नाम समाधिसंवत्तनियन्ति तस्स हेट्ठिमन्तेन पठमज्झानं परियोसानन्ति वुत्तं "अधिसीलसिक्खा पठमं ओकासाधिगमं भजती"ति । अधिचित्तं नाम चतुत्थज्झाननिटुं तदन्तोगधत्ता अरूपज्झानानं, तप्परियोसानत्ता फलज्झानानन्ति वुत्तं "अधिचित्तसिक्खा दुतिय"न्ति । मत्थकप्पत्ता अधिपञ्जासिक्खा नाम अग्गमग्गविज्जाति आह “अधिपञ्जासिक्खा ततिय"न्ति । सिक्खत्तयवसेन तयो ओकासाधिगमे नीहरन्तेन यथारहं तंतंसुत्तवसेनपि नीहरितब्बन्ति दस्सेन्तो “सामञफलेपी"तिआदिमाह ।
यदग्गेन च तिस्सो सिक्खा यथाक्कम तयो ओकासाधिगमे भजन्ति, तदग्गेन तप्पधानत्ता यथाक्कम तीणि पिटकानि ते भजन्तीति दस्सेतुं "तीसु पना"तिआदि वुत्तं ।
196
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 009983 |
| Book Title | Mahavagga Tika |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Vipassana Research Institute Igatpuri |
| Publisher | Vipassana Research Institute Igatpuri |
| Publication Year | 1998 |
| Total Pages | 410 |
| Language | Prakrit, Sanskrit |
| Classification | Interfaith & Buddhism |
| File Size | 15 MB |