Page Text
________________
(५.२८८-२८८)
तिविधओकासाधिगमवण्णना
१९५
असंसट्ठोति न संसठ्ठो कामादीहि विवित्तो विनाभूतो। कामादिविसंसग्गहेतु उप्पज्जनकसुखं नाम विवेकजं पीतिसुखन्ति आह “पठमज्झानसुख"न्ति । कामं पठमज्झानसुखम्पि सोमनस्समेव, सुत्तेसु पन तं कायिकसुखस्सापि पच्चयभावतो विसेसतो "सुख'न्त्वेव वुच्चतीति इधापि झानभूतं सोमनस्सं सुखन्ति, इतरं सोमनस्सं । तेन वुत्तं "सुखा"ति | हेतुम्हि निस्सक्कवचनन्ति आह “झानसुखपच्चया'ति । अपरापरं सोमनस्सन्ति झानाधिगमहेतु पच्चवेक्खणादिवसेन पुनप्पुनं उप्पज्जनकसोमनस्सं ।
__पमोदनं पमुदो, तरुणपीति, ततो पमुदा। “पामोज्जं पीतत्थाया'तिआदीसु तरुणपीति “पामोज्ज"न्ति वुच्चति, इध पन पकट्ठो मुदो पमुदो पामोज्जन्ति अधिप्पेतं, तञ्च सोमनस्सरहितं नत्थीति अविनाभाविताय "बलवतरं पीतिसोमनस्स"न्ति वुत्तं । झानस्स उजुविपच्चनीकतं सन्धाय “पञ्च नीवरणानि विक्खम्भेत्वा"ति वुत्तं । झानं पन तदेकडे सब्बेपि किलेसे, सब्बेपि अकुसले धम्मे विक्खम्भेतियेव, अत्तनो ओकासं गहेत्वा तिट्ठति पटिपक्खधम्मेहि अनभिभवनीयतो। तस्माति ओकासग्गहणतो, लद्धोकासतायाति अत्थो । मग्गफलसुखाधिगमाय ओकासभावतो वा ओकासो, अस्स अधिगमो ओकासाधिगमो। पुरिमपक्खे पन ओकासं अवसरं अधिगच्छति एतेनाति ओकासाधिगमो।
रूपसभावताय, एकन्तरूपाधीनवुत्तिताय, सविप्फारिकताय च आनापानवितक्कविचारानं थूलभावं अनुजानन्तो “कायवचीसङ्घारा ताव ओळारिका होन्तू"ति आह । तब्बिधुरताय पन एकच्चानं वेदनासानं थूलतं अननुजानन्तो "चित्तसङ्घारा कथं ओळारिका"ति आह । इतरो “अप्पहीनत्ता"ति कारणं वत्वा "कायसङ्घारा ही"तिआदिना तमत्थं विवरति । तेति चित्तसङ्खारा । अप्पहीना सङ्खारा लब्भमानसङ्खारनिमित्तताय "ओळारिका''ति वत्तुं अरहन्ति, पहीना पन तदभावतो "सुखुमा"ति आह "पहीने उपादाय अप्पहीनत्ता ओळारिका नाम जाता"ति | पाळियं “कायसङ्खारानं पटिप्पस्सद्धिया''ति वुत्तत्ता "सुखन्ति चतुत्थज्झानिकफलसमापत्तिसुख"न्ति वुत्तं । “चित्तसङ्खारानं पटिप्पस्सद्धिया"ति पन वुत्तत्ता "निरोधा बुट्ठहन्तस्सा"ति वुत्तं । वचीसङ्खारपटिप्पस्सद्धि कायसङ्खारपटिप्पस्सद्धियाव सिद्धाति वेदितब्बा। तेनेवाह "दुतिय...पे०... विसुं न वुत्तानी"ति । पाळियं पन अत्थतो सिद्धापि सुपाकटभावेन विभावेतुं सरूपतो गण्हाति । न हि अरियविनये अत्थापत्तिविभावना अभिधम्मदेसनाय पकतीति। यथा नीवरणविक्खम्भनञ्च पठमस्स झानस्स अधिगमाय उपायो, एवं सुखदुक्खविक्खम्भनं
195
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 009983 |
| Book Title | Mahavagga Tika |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Vipassana Research Institute Igatpuri |
| Publisher | Vipassana Research Institute Igatpuri |
| Publication Year | 1998 |
| Total Pages | 410 |
| Language | Prakrit, Sanskrit |
| Classification | Interfaith & Buddhism |
| File Size | 15 MB |