________________
१८०
दीघनिकाये महावग्गटीका
(४.२४९-२४९)
समुदायपारिपूरिसिद्धि । रूपन्ति सरीरं "रूपं त्वेव सङ्कं गच्छती"तिआदीसु (म० नि० १.३०६) विय । दस्सनीयाति सुरूपभावेन पस्सितब्बयुत्ता । तेनाह "दिस्समानावा"तिआदि । सोमनस्सवसेन चित्तं पसादेति योनिसो चिन्तेन्तानं कम्मफलसद्धाय वसेन । पसादावहत्ताति कारणवचनेन यथा पासादिकताय वण्णपोक्खरतासिद्धि वुत्ता, एवं दस्सनीयताय पासादिकतासिद्धि, अभिरूपताय च दस्सनीयतासिद्धि वत्तब्बाति नयं दस्सेति । पटिलोमतो वा वण्णपोक्खरताय पासादिकतासिद्धि, पासादिकताय दस्सनीयतासिद्धि, दस्सनीयताय अभिरूपतासिद्धि योजेतब्बा। एवं सरीरसम्पत्तिवसेन अभिरूपतादिके दस्सेत्वा इदानि सरीरे दोसाभाववसेनपि ते दस्सेतुं “अभिरूपा वा"तिआदि वुत्तं । तत्थ यथा पमाणयुत्ता, एवं आरोहपरिणाहयोगतो च पासादिका नातिदीघतादयो, एवं मनुस्सानं दिब्बरूपतासम्पत्तिपीति “अप्पत्ता दिब्बवण्ण"न्ति वुत्तं ।
आरोहसम्पत्ति वुत्ता उब्बेधेन पासादिकभावतो। परिणाहसम्पत्ति वुत्ता किसथूलदोसाभावतो | वण्णसम्पत्ति वुत्ता विवण्णताभावतो । कायविपत्तियाति सरीरदोसस्स । सतवारविहतस्साति सत्तक्खत्तुं विहतस्स, “सतवारविहतस्सा''ति च इदं कप्पासपिचुवसेन वुत्तं, तूलपिचुनो पन विहननमेव नत्थि। कुङ्कुमतगरतुरुक्खयवनपुष्पानि चतुज्जाति। "तमालतगरतुरुक्खयवनपुप्फानी"ति अपरे ।।
अग्गिदड्डा वियाति आसनगतेन अग्गिना दड्डा विय । पठममेवाति राजानं दिस्वापि किच्चन्तरप्पसुता अहुत्वा किच्चन्तरतो पठममेव, दस्सनसमकालं एवाति अत्थो । रो निसज्जाय पच्छा निपातनं निसीदनं सीलं एतिस्साति पच्छानिपातिनी। तं तं अत्तना रञो कातब्बकिच्चं “किं करोमी''ति पुच्छितब्बताय किं करणं पटिसावेतीति किंकारपटिस्साविनी।
मातुगामो नाम येभुय्येन सठजातिको, इत्थिरतनस्स पन तं नत्थीति दस्सेतुं "स्वास्सा"तिआदि वुत्तं ।
गुणाति रूपगुणा चेव आचारगुणा च। पुरिमकम्मानुभावेनाति कतस्स पुरिमकम्मस्सानुभावेन इत्थिरतनस्स तब्भावसंवत्तनियस्स पुरिमकम्मस्स आनुभावेन । चक्कवत्तिनोपि परिवारसम्पत्तिसंवत्तनियं पुञकम्मं तादिसस्स फलविसेसस्स उपनिस्सयो होतियेव । तेनाह "चक्कवत्तिनो पुञ्ज उपनिस्साया"ति, एतेन सेसेसुपि सविाणकरतनेसु
180
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org