________________
१०४
दीघनिकाये महावग्गटीका
तत्थाति पठमायतने । तत्थ हि एको रूपक्खन्धोव । एत्थाति च तमेव सन्धाय वृत्तं । तत्थ हि रूपस्स कम्मसमुट्ठानत्ता आहारवसेन योजना न सम्भवति ।
यतो खोति एत्थ तो- सद्दो दा -सद्दो विय कालवचनो “यतो खो, सारिपुत्त, भिक्खुसङ्घो 'तिआदीसु (पारा० २१) वियाति वुत्तं " यदा खोति । अग्गहेत्वाति कञ्चिपि सङ्घारं “एतं ममा’तिआदिना अग्गहेत्वा । पञ्ञाविमुत्तोति अट्ठन्नं विमोक्खानं अनधिगतत्ता सातिसयस्स समाधिबलस्स अभावतो पञ्ञाबलेनेव विमुत्तो । तेनाह “ अट्ठ विमोक्खे असच्छिकत्वा पञ्ञाबलेनेवा "तिआदि । अप्पवत्तिन्ति आयति अप्पवत्तिं कत्वा । पजानन्तो विमुत्तोति वा पञ्ञाविमुत्तो, पठमज्झानफस्सेन विना परिजाननादिप्पकारेहि चत्तारि सच्चानि जानन्तो पटिविज्झन्तो तेसं किच्चानं मत्थकप्पत्तिया निट्ठितकिच्चताय विसेसेन मुत्तोति विमुत्तो । सो पञ्ञाविमुत्तो । सुक्खविपस्सकोति समथभावनासिनेहाभावेन सुक्खा लूखा, असिनिद्धा वा विपस्सना एतस्साति सुक्खविपस्सको । ठत्वाति पादककरणवसेन ठत्वा । अञ्ञतरस्मिन्ति च अञ्ञतर अञ्ञतरस्मिं, एकेकस्मिन्ति अत्थो । एवहिस्स पञ्चविधता सिया। “न हेव खो अट्ठ विमोक्खे कायेन फुसित्वा विहरती 'ति इमिना सातिसयस्स समाधिबलस्स अभावो दीपितो । "पञ्ञाय चस्स दिस्वा" तिआदिना सातिसयस्स पञ्ञबलस्स भावो । पञ्ञाय चस्स दिस्वा आसवा परिक्खीणा होन्तीति न आसवा पञ्ञाय पस्सन्ति, दस्सनकारणा पन परिक्खीणा “दिस्वा परिक्खीणाति वृत्ता । दरसनायत्तपरिक्खयत्ता एव हि दस्सनं आसवानं खयस्स पुरिमकिरिया होति ।
अविमोक्खवण्णना
Jain Education International
(२.१२९ - १२९)
१२९. एकस्स भिक्खुनो सत्त अरियपुग्गलेसु एकस्स भिक्खुनो । विञ्ञाणट्ठितिआदिना परिजाननादिवसप्प वत्तनिग्गमनञ्च पञ्ञविमुत्तनामञ्च । इतरस्साति उभतोभागविमुत्तस्स । इमे सन्धाय हि पुब्बे “द्विन्नं भिक्खून "न्ति वृत्तं । नट्ठेनाति सभावेन | सभावो हि जाणेन याथावतो अरणीयतो ञातब्बतो " अत्थो ति वुच्चति, सो एव त्थ- कारस्स ट्ठ-कारं कत्वा " अट्ठो "ति वुत्तो । अधिमुच्चनट्ठेनाति अधिकं सविसेसं मुच्चनट्ठेन, एतेन सतिपि सब्बस्सापि रूपावचरज्झानस्स विक्खम्भनवसेन परिपक्खतो विमुत्तभावे येन भावनाविसेसेन तं झानं सातिसयं पटिपक्खतो विमुच्चित्वा पवत्तति, सो भावनाविसेसो दीपितो । भवति समानजातियुत्त भावनाविसेसेन पवत्तिआकारविसेसो, यथा तं सद्धाविमुत्तता दिट्ठप्पत्तस्स । तथा पच्चनीकधम्मेहि सुटु
हि
104
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org