________________
पच्चिसमुप्पादवण्णना
विहेसा विय होतीति " अब्याकतमेत "न्ति पकारन्तरमाह । एवं अब्याकरणकारणं तुकामस्स कथेतब्बं होति कथिते च जानन्तस्स पमादोपि एवं सिया, कथनविधि पन "यादिसस्सा 'तिआदिना दस्सितो एव । एवं अप्पटिपज्जित्वाति एवं ठपनीयपञ्हे विय तुम्हीभावादिं अनापज्जित्वा एव । "अप्पटिपज्जित्वा "ति वचनं निदस्सनमत्तमेतं । “किं सब्बं अनिच्च”न्ति वुत्ते “किं सङ्घतं सन्धाय पुच्छसि, उदाहु असङ्घत "न्ति पटिपुच्छित्वा ब्याकातब्बं होति “किं खन्धपञ्चकं परिञेय्य "न्ति पुट्ठे " अत्थि तत्थ परिञेय्यं, अस्थि न परिञेय्यन्ति विभज्ज ब्याकातब्बं होति, एवं अप्पटिपज्जित्वाति च अयमेत्थ अत्थो इच्छितोति । पुब्बे यस्स पच्चयस्स अत्थितामत्तं चोदितन्ति अत्थितामत्तं विस्सज्जितं । पुच्छासभागेन हि विस्सज्जनन्ति । इदानि तस्सेव सरूपपुच्छा करीयतीति "पुन कि "न्ति वृत्तं । इधापि " यथा "तिआदि सब्बं आनेत्वा वत्तब्बं ।
(२.९५ - ९५)
“एस नयो सब्बपदेसू "ति
अतिदेसवसेन उस्सुक्कं कत्वा “नामरूपपच्चया’”तिआदिना तत्थ अपवादो आरद्धो । यस्मा दस्सेतुकामो, तस्मा इदं वुत्तन्ति योजना | छन्नं विपाकसम्फस्सानंयेव गहणं होति विञ्ञाणादि वेदनापरियोसाना विपाकविधीति कत्वा अनेकेसु सुत्तपदेसु, (म० नि० ३.१२६; उदा० १) अभिधम्मे (विभं० २२५) च येभुय्येन तेसंयेव गहणस्स निरुळ्हत्ता । इधाति इमस्मिं सुत्ते । च- सद्दो ब्यतिरेकत्थो, तेनेत्थ "गहितम्पी तिआदिना वुच्चमानंयेव विसेसं जोतेति । पच्चयभावो नाम पच्चयुप्पन्नापेक्खो तेन विना तस्स असम्भवतो । तस्मा सळायतनप्पच्चयाति "सळायतनपच्चया फस्सो "ति इमिना पदेनाति योजना । अवयवेन वा समुदायोपलक्खणमेतं "सळायतनपच्चया 'ति, तस्मा 'सळायतनपच्चया फस्सो ”ति इमिना पदेनाति वृत्तं होति । गहितम्पीति छब्बिधं विपाकफस्सम्पि । अग्गहितम्पीति अविपाकफस्सम्पि कुसलाकुसलकिरियाफस्सम्पि । पच्चयुप्पन्नविसेसं दस्सेतुकामोति पच्चयुप्पन्नोव उपादिन्नो इच्छितो, अथ खो पच्चयोपि अज्झत्तिकायतनस्सेव सळायतनग्गहणेन गहणन्ति कत्वा वुत्तं दस्सेतुकामो 'ति । न हि फस्सस्स चक्खादिसळायतनमेव पच्चयो, अथ खो "चक्खुञ्च पटिच्च रूपे च उप्पज्जति चक्खुविञ्ञाणं, तिण्णं सङ्गति फस्सो ”तिआदि (म० नि० ३.४२१, ४२५, ४२६; सं० नि० १.२.४४, ४५, २.४.६०; कथाव० ४६५, ४६७) वचनतो रूपायतनादिरूपञ्च चक्खुविञ्ञाणादिनामञ्च पच्चयो, तस्मा इमं चक्खादिसळायतनतो अतिरित्तं आवज्जनादि विय साधारणं अहुत्वा, तस्स तस्स फस्सस्स साधारणताय अञ्ञं विसेसपच्चयं पि-सद्देन अविसिद्धं साधारणपच्चयं पिदस्सेतुकामो भगवा,
योजना । न चेत्थ उपादिन्नो इच्छितोति “सळायतनतो... पे०...
Jain Education International
83
"
८३
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org