________________
(४.११४-११४)
वासेट्ठभारद्वाजवण्णना
४१
तग्घाति एकंसवचने निपातो, एकंसेनेव नो, भन्ते, ब्राह्मणा अक्कोसन्ति परिभासन्तीति वुत्तं होति। अत्तरूपायाति अत्तनो अनुरूपाय। परिपुण्णायाति यथारुचि पदव्यञ्जनानि आरोपेत्वा आरोपेत्वा परिपूरिताय | नो अपरिपुण्णायाति अन्तरा अट्ठपिताय निरन्तरं पवत्ताय।
कस्मा पन ब्राह्मणा इमे सामणेरे अक्कोसन्तीति ? अप्पतिकृताय । इमे हि सामणेरा अग्गब्राह्मणानं पुत्ता तिण्णं वेदानं पारगू जम्बुदीपे ब्राह्मणानं अन्तरे पाकटा सम्भाविता तेसं पब्बजितत्ता अजे ब्राह्मणपुत्ता पब्बजिंसु । अथ खो ब्राह्मणा "अपतिट्ठा मयं जाता"ति इमाय अप्पतिकृताय गामद्वारेपि अन्तोगामेपि ते दिस्वा "तुम्हेहि ब्राह्मणसमयो भिन्नो, मुण्डसमणकस्स पच्छतो पच्छतो रसगिद्धा हुत्वा विचरथा"तिआदीनि चेव पाळियं आगतानि “ब्राह्मणोव सेट्ठो वण्णो"तिआदीनि च वत्वा अक्कोसन्ति । सामणेरा तेसु अक्कोसन्तेसुपि कोपं वा आघातं वा अकत्वा केवलं भगवता पुट्ठा "तग्घ नो, भन्ते, ब्राह्मणा अक्कोसन्ति परिभासन्ती"ति आरोचेसुं । अथ ने भगवा अक्कोसनाकारं पुच्छन्तो यथा कथं पन वोति पुच्छति । ते आचिक्खन्ता ब्राह्मणा भन्तेतिआदिमाहंसु ।
तत्थ सेट्ठो वण्णोति जातिगोत्तादीनं पञापनट्ठाने ब्राह्मणोव सेट्ठोति दस्सेन्ति । हीना अत्रे वण्णाति इतरे तयो वण्णा हीना लामकाति वदन्ति । सुक्कोति पण्डरो। कण्होति काळको । सुज्झन्तीति जातिगोत्तादीनं पञापनट्ठाने सुज्झन्ति । ब्रह्मनो पुत्ताति महाब्रह्मनो पुत्ता। ओरसा मुखतो जाताति उरे वसित्वा मुखतो निक्खन्ता, उरे कत्वा संवडिताति वा ओरसा। ब्रह्मजाति ब्रह्मतो निब्बत्ता। ब्रह्मनिम्मिताति ब्रह्मना निम्मिता | ब्रह्मदायादाति ब्रह्मनो दायादा। हीनमत्थ वण्णं अज्झुपगताति हीनं वणं अज्झुपगता अत्थ । मुण्डके समणकेति निन्दन्ता जिगुच्छन्ता वदन्ति, न मुण्डकमत्तञ्चेव समणमत्तञ्च सन्धाय । इन्भेति गहपतिके । कण्हेति काळके। बन्धूति मारस्स बन्धुभूते मारपक्खिके। पादापच्चेति महाब्रह्मनो पादानं अपच्चभूते पादतो जातेति अधिप्पायो ।
११४. "तग्य वो, वासेठ्ठ, ब्राह्मणा पोराणं अस्सरन्ता एवमाहंसू"ति एत्थ वोति निपातमत्तं, सामिवचनं वा, तुम्हाकं ब्राह्मणाति अत्यो। पोराणन्ति पोराणकं अग्गञ्जे लोकुप्पत्तिचरियवंसं । अस्सरन्ताति अस्सरमाना । इदं वुत्तं होति, एकंसेन वो, वासेट्ठ, ब्राह्मणा पोराणं लोकुप्पत्तिं अननुस्सरन्ता अजानन्ता एवं वदन्तीति । “दिस्सन्ति खो पनाति एवमादि तेसं लद्धिभिन्दनत्थाय वुत्तं। तत्थ ब्राह्मणियोति ब्राह्मणानं
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org