Pathikvaggatthakatha

SR No.: 009981
Original Sutra Author: N/A
Author: Vipassana Research Institute Igatpuri
Publisher: Vipassana Research Institute Igatpuri
Publication Year: 1998
Total Pages: 326
Language: Sanskrit
Classification: Interfaith & Buddhism
File Size: 11 MB

Page 54

(३.८१-८३)
दळहनेमिचक्कवत्तिराजकथावण्णना
पवहृतीति एवं इदं लोकियलोकुत्तरं पुअफलं वडति, पुञफलन्ति च उपरूपरि पुञ्जम्पि पुञविपाकोपि वेदितब्बो।
दळ्हनेमिचक्कवत्तिराजकथावण्णना ८१. तत्थ दुविधं कुसलं वट्टगामी च विवट्टगामी च। तत्थ वट्टगामिकुसलं नाम मातापितूनं पुत्तधीतासु पुत्तधीतानञ्च मातापितूसु सिनेहवसेन मुदुमद्दवचित्तं । विवट्टगामिकुसलं नाम “चत्तारो सतिपट्ठानातिआदिभेदा सत्ततिंस बोधिपक्खियधम्मा ।तेसु वट्टगामिपुञस्स परियोसानं मनुस्सलोके चक्कवत्तिसिरीविभवो। विवट्टगामिकुसलस्स मग्गफलनिब्बानसम्पत्ति । तत्थ विवट्टगामिकुसलस्स विपाकं सुत्तपरियोसाने दस्सेस्सति ।
इध पन वट्टगामिकुसलस्स विपाकदस्सनत्थं, भिक्खवे, यदा पुत्तधीतरो मातापितूनं ओवादे न असु, तदा आयुनापि वण्णेनापि इस्सरियेनापि परिहायिंसु । यदा पन अटुंसु, तदा वढिसूति वत्वा वट्टगामिकुसलानुसन्धिवसेन “भूतपुर, भिक्खवे"ति देसनं आरभि । तत्थ चक्कवत्तीतिआदीनि महापदाने (दी० नि० अट्ठ० २.३३) वित्थारितानेव ।
८२. ओसक्कितन्ति ईसकम्पि अवसक्कितं । ठाना चुतन्ति सब्बसो ठाना अपगतं । तं किर चक्करतनं अन्तेपुरद्वारे अक्खाहतं विय वेहासं अट्ठासि । अथस्स उभोसु पस्सेसु द्वे खदिरत्थम्भे निखणित्वा चक्करतनमत्थके नेमिअभिमुखं एकं सुत्तकं बन्धिंसु । अधोभागेपि नेमिअभिमुखं एकं बन्धिंसु । तेसु उपरिमसुत्ततो अप्पमत्तकम्पि ओगतं चक्करतनं ओसक्कितं नाम होति, हेट्टा सुत्तस्स ठानं उपरिमकोटिया अतिक्कन्तगतं ठाना चुतं नाम होति, तदेतं अतिबलवदोसे सति एवं होति । सुत्तमत्तम्पि एकङ्गुलद्वङ्गुलमत्तं वा भट्ट ठाना चुतमेव होति । तं सन्धायेतं वुत्तं “ओसक्कितं ठाना चुत''न्ति ।
' अथ मे आरोचेय्यासीति तात, त्वं अज्ज आदि कत्वा दिवसस्स तिक्खत्तुं चक्करतनस्स उपट्ठानं गच्छ, एवं गच्छन्तो यदा चक्करतनं ईसकम्पि ओसक्कितं ठाना चुतं पस्ससि, अथ मय्हं आचिक्खेय्यासि । जीवितहि मे तव हत्थे निक्खित्तन्ति । अद्दसाति अप्पमत्तो दिवसस्स तिक्खत्तुं गन्त्वा ओलोकेन्तो एकदिवसं अद्दस ।
८३. अथ खो, भिक्खवेति भिक्खवे, अथ राजा दळ्हनेमि "चक्करतनं