________________
(११.३५९-३५९)
नवधम्मवण्णना
२२७
सन्तुट्ठस्साति चतूसु पच्चयेसु तीहि सन्तोसेहि सन्तुट्ठस्स। पविवित्तस्साति कायचित्तउपधिविवेकेहि विवित्तस्स । तत्थ कायविवेको नाम गणसङ्गणिकं विनोदेत्वा अट्ठआरम्भवत्थुवसेन एकीभावो। एकीभावमत्तेन पन कम्मं न निप्फज्जतीति कसिणपरिकम्मं कत्वा अट्ठ समापत्तियो निब्बत्तेति, अयं चित्तविवेको नाम । समापत्तिमत्तेनेव कम्मं न निष्फज्जतीति झानं पादकं कत्वा सङ्खारे सम्मसित्वा सह पटिसम्भिदाहि अरहत्तं पापुणाति, अयं उपधिविवेको नाम । तेनाह भगवा- "कायविवेको च विवेकट्ठकायानं नेक्खम्माभिरतानं । चित्तविवेको च परिसुद्धचित्तानं परमवोदानप्पत्तानं । उपधिविवेको च निरुपधीनं पुग्गलानं विसङ्घारगतान"न्ति (महानि० ४९)।
सङ्गणिकारामस्साति गणसङ्गणिकाय चेव किलेससङ्गणिकाय च रतस्स | आरद्धवीरियस्साति कायिकचेतसिकवीरियवसेन आरद्धवीरियस्स। उपद्वितसतिस्साति चतुसतिपट्ठानवसेन उपट्टितसतिस्स। समाहितस्साति एकग्गचित्तस्स। पञवतोति कम्मस्सकतपञाय पञवतो । निप्पपञ्चस्साति विगतमानतण्हादिछिपपञ्चस्स |
इध भावेतब्बपदे मग्गो कथितो । सेसं पुरिमसदिसमेव ।
नवधम्मवण्णना
३५९. (ख) सीलविसुद्धीति विसुद्धिं पापेतुं समत्थं चतुपारिसुद्धिसीलं । पारिसुद्धिपधानियङ्गन्ति परिसुद्धभावस्स पधानङ्गं । चित्तविसुद्धीति विपस्सनाय पदट्ठानभूता अट्ठ पगुणसमापत्तियो । दिद्विविसुद्धीति सपच्चयनामरूपदस्सनं। कलावितरणविसुद्धीति पच्चयाकारजाणं । अद्धत्तयेपि हि पच्चयवसेनेव धम्मा पवत्तन्तीति पस्सतो कङ्ख वितरति । मग्गामग्गाणदस्सनविसुद्धीति ओभासादयो न मग्गो, वीथिप्पटिपन्नं उदयब्बयाणं मग्गोति एवं मग्गामग्गे जाणं । पटिपदाआणदस्सनविसुद्धीति रथविनीते वुढानगामिनिविपस्सना कथिता, इध तरुणविपस्सना। आणदस्सनविसुद्धीति रथविनीते मग्गो कथितो, इध वुट्ठानगामिनिविपस्सना । एता पन सत्तपि विसुद्धियो वित्थारेन विसुद्धिमग्गे कथिता । पाति अरहत्तफलपञा.। विमुत्तिपि अरहत्तफलविमुत्तियेव ।
(छ) धातुनानत्तं पटिच्च उप्पज्जति फस्सनानत्तन्ति चक्खादिधातुनानत्तं पटिच्च चक्खुसम्फस्सादिनानत्तं उप्पज्जतीति अत्थो । फस्सनानत्तं पटिच्चाति चक्खुसम्फस्सादिनानत्तं
227
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org