________________
९२
दीघनिकाये पाथिकवग्गट्ठकथा
(७.२०१-२०१)
वचनं सुत्वा परिवारेत्वा निसिन्ने भिक्खू आमन्तेत्वा "द्वत्तिंसिमानि, भिक्खवे, महापुरिसस्स महापुरिसलक्खणानी"ति पटिपाटिया लक्खणानि दस्सेत्वा येन कम्मेन यं निब्बत्तं, तस्स दस्सनत्थं एवमाह ।
सुप्पतिद्वितपादतालक्खणवण्णना
२०१. पुरिमं जातिन्तिआदीसु पुब्बे निवुत्थक्खन्धा जातवसेन "जाती"ति वृत्ता । तथा भवनवसेन “भवो"ति, निवुत्थवसेन आलयद्वेन वा “निकेतो"ति । तिण्णम्पि पदानं पुब्बे निवुत्थक्खन्धसन्ताने ठितोति अत्थो । इदानि यस्मा तं खन्धसन्तानं देवलोकादीसुपि वत्तति । लक्खणनिब्बत्तनसमत्थं पन कुसलकम्मं तत्थ न सुकरं, मनुस्सभूतस्सेव सुकरं । तस्मा यथाभूतेन यं कम्मं कतं, तं दस्सेन्तो पुब्बे मनुस्सभूतो समानोति आह । अकारणं वा एतं । हत्थिअस्समिगमहिंसवानरादिभूतोपि महापुरिसो पारमियो पूरेतियेव । यस्मा पन एवरूपे अत्तभावे ठितेन कतकम्मं न सक्का सुखेन दीपेतुं, मनुस्सभावे ठितेन कतकम्म पन सक्का सुखेन दीपेतुं । तस्मा “पुब्बे मनुस्सभूतो समानो"ति आह ।
___दहसमादानोति थिरगहणो। कुसलेसु धम्मसूति दसकुसलकम्मपथेसु । अवत्थितसमादानोति निच्चलगहणो अनिवत्तितगहणो। महासत्तस्स हि अकुसलकम्मतो अग्गिं पत्वा कुक्कुटपत्तं विय चित्तं पटिकुटति, कुसलं पत्वा वितानं विय पसारियति । तस्मा दळ्हसमादानो होति अवस्थितसमादानो । न सक्का केनचि समणेन वा ब्राह्मणेन वा देवेन वा मारेन वा ब्रह्मना वा कुसलसमादानं विस्सज्जापेतुं ।
तत्रिमानि वत्थूनि - पुब्बे किर महापुरिसो कलन्दकयोनियं निब्बत्ति । अथ देवे वुढे ओघो आगन्त्वा कुलावकं गहेत्वा समुद्दमेव पवेसेसि। महापुरिसो “पुत्तके नीहरिस्सामी"ति नटुं तेमेत्वा तेमेत्वा समुद्दतो उदकं बहि खिपि । सत्तमे दिवसे सक्को आवज्जित्वा तत्थ आगम्म “किं करोसी"ति पुच्छि ? सो तस्स आरोचेसि । सक्को महासमुद्दतो उदकस्स दुन्नीहरणीयभावं कथेसि। बोधिसत्तो तादिसेन कुसीतेन सद्धिं कथेतुम्पि न वट्टति । “मा इध तिठ्ठा'"ति अपसारेसि । सक्को “अनोमपुरिसेन गहितगहणं न सक्का विस्सज्जापेतु"न्ति तुट्ठो तस्स पुत्तके आनेत्वा अदासि | महाजनककालेपि महासमुदं तरमानो “कस्मा महासमुदं तरसी"ति देवताय पुट्ठो “पारं गन्त्वा कुलसन्तके रटे रज्जं गहेत्वा दानं दातुं तरामी"ति आह । ततो देवताय – “अयं महासमुद्दो
92
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org