________________
दीघनिकाये महावग्गट्ठकथा
,
हत्थपादतलानि तियोजनसतिकानि तथा मुखं । एकैकं अङ्गुलिपब्बं पञ्ञासयोजनं, तथा भमुकन्तरं । नलाटं तियोजनसतिकं । सीसं नवयोजनसतिकं । तस्स महासमुदं ओतिण्णस्स गम्भीरं उदकं जाणुष्पमाणं होति । सो एवं वदेय्य - " अयं महासमुद्दो गम्भीरो गम्भीरोति वदन्ति कुतस्स गम्भीरता, मयं जाणुप्पटिच्छादनमत्तम्पि उदकं न लभामा "ति । तत्थ कायुपपन्नस्स राहुनो महासमुद्दो उत्तानोति, अञ्ञेसं उत्तानोति न वत्तब्बो, एवमेव जणुपपन्नस्स थेरस्स पटिच्चसमुप्पादो उत्तानोति, अञ्ञसम्पि उत्तानोति न वत्तब्बो । एतमत्थं सन्धाय भगवा - " मा हेवं, आनन्द, अवच मा हेवं, आनन्द अवचा "ति
आह ।
७०
थेरस्स हि चतूहि कारणेहि गम्भीरोपि पटिच्चसमुप्पादो उत्तानोति उपट्टाति । कतमेहि चतूहि ? पुब्बूपनिस्सयसम्पत्तिया, तित्थवासेन, सोतापन्नताय, बहुस्सुतभावेनाति ।
पुब्बूपनिस्सयसम्पत्तिकथा
इतो फिर सतसहस्सिमे कप्पे पदुमुत्तरो नाम सत्था लोके उप्पज्जि । तस्स हंसवती नाम नगरं अहोसि, आनन्दो नाम राजा पिता, सुमेधा नाम देवी माता, बोधिसत्तो उत्तरकुमारो नाम अहोसि । सो पुत्तस्स जातदिवसे महाभिनिक्खमनं निक्खम्म पब्बजित्वा पधानमनुयुञ्जन्तो अनुक्कमेन सब्बञ्तं पत्वा- “ अनेकजातिसंसार "न्ति उदानं उदानेत्वा सत्ताहं बोधिपल्लङ्के वीतिनामेत्वा पथवियं ठपेस्सामीति पादं अभिनीहरि । अथ पथवि भिन्दित्वा महन्तं पदुमं उट्ठासि । तस्स धुरपत्तानि नवतिहत्थानि, केसरं तिसहत्थं, कण्णिका द्वादसहत्था, नवघटप्पमाणो रेणु अहोसि ।
(२.९५ - ९५)
सत्था पन उब्बेधतो अट्टपण्णासहत्थुब्बेधो अहोसि । तस्स उभिन्न बाहानमन्तरं अट्ठारसहत्थं, नलाटं पञ्चहत्थं, हत्थपादा एकादसहत्था । तस्स एकादसहत्थेन पादेन द्वादसत्थाय कणिकाय अक्कन्तमत्ताय नवघटप्पमाणो रेणु उट्ठाय अट्टपण्णासहत्थं पदेसं उग्गन्त्वा ओकिण्णमनोसिलाचुण्णं विय पच्चोकिण्णो । तदुपादाय भगवा पदुमुत्तरोत्वेव पञ्ञायित्थ । तस्स देविलो च सुजातो च द्वे अग्गसावका अहेसुं । अमिता च असमा च द्वे अग्गसाविका । सुमनो नाम उपट्टाको । पदुमुत्तरो भगवा पितुसङ्ग्रहं कुरुमानो भिक्खुसतसहस्सपरिवारो हंसवतिया राजधानिया वसति ।
Jain Education International
70
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org