________________
४०
दीघनिकाये महावग्गट्ठकथा
(१.४२-४२)
किर विनिच्छयट्ठाने निसीदित्वा अत्थे अनुसासन्तस्स रञो अलङ्कतपटियत्तं महापुरिसं आनेत्वा हत्थे ठपयिंसु । तस्स तं अङ्केकत्वा उपलाळयमानस्सेव अमच्चा सामिकं अस्सामिकं अकंसु । बोधिसत्तो अनत्तमनसई निच्छारेसि । राजा - "किमेतं, उपधारेथा''ति आह । उपधारियमाना अचं अदिस्वा- “अड्डुस्स दुब्बिनिच्छितत्ता एवं कतं भविस्सती''ति पुन सामिकंयेव सामिकं कत्वा “ञत्वा नु खो कुमारो एवं करोती''ति वीमंसन्ता पुन सामिकं अस्सामिकं अकंसु । पुनपि बोधिसत्तो तथैव सदं निच्छारेसि । अथ राजा - “जानाति महापुरिसो''ति ततो पट्ठाय अप्पमत्तो अहोसि । इदं सन्धाय वुत्तं - “विचेय्य विचेय्य कुमारो अत्थे पनायतीति ।
४२. वस्सिकन्तिआदीसु यत्थ सुखं होति वस्सकाले वसितुं, अयं वस्सिको । इतरेसुपि एसेव नयो । अयं पनेत्थ वचनत्थो वस्सावासो वस्सं, वस्सं अरहतीति वस्सिको । इतरेसुपि एसेव नयो।
तत्थ वस्सिको पासादो नातिउच्चो होति, नातिनीचो, द्वारवातपानानिपिस्स नातिबहूनि नातितनूनि, भूमत्थरणपच्चत्थरणखज्जभोज्जानिपेत्थ मिस्सकानेव वन्ति । हेमन्तिके थम्भापि भित्तियोपि नीचा होन्ति, द्वारवातपानानि तनुकानि सुखुमच्छिद्दानि, उण्हप्पवेसनत्थाय भित्तिनियूहानि नीहरियन्ति । भूमत्थरणपच्चत्थरणनिवासनपारुपनानि पनेत्थ उण्हविरियानि कम्बलादीनि वट्टन्ति। खज्जभोज्जं सिनिलु कटुकसन्निस्सितं निरुदकसन्निस्सितञ्च । गिम्हिके थम्भापि भित्तियोपि उच्चा होन्ति, द्वारवातपानानि पनेत्थ बहूनि विपुलजातानि होन्ति, भूमत्थरणादीनि दुकूलमयानि वट्टन्ति । खज्जभोज्जानि मधुरससन्निस्सितभरितानि । वातपानसमीपेसु चेत्थ नव चाटियो ठपेत्वा उदकस्स पूरेत्वा नीलुप्पलादीहि सञ्छादेन्ति । तेसु तेसु पदेसेसु उदकयन्तानि करोन्ति, येहि देवे वस्सन्ते विय उदकधारा निक्खमन्ति ।
निप्पुरिसेहीति पुरिसविरहितेहि। न केवलञ्चेत्थ तूरियानेव निप्पुरिसानि, सब्बट्ठानानिपि निप्पुरिसानेव, दोवारिकापि इत्थियोव, नहापनादिपरिकम्मकरापि इत्थियोव । राजा किर - "तथारूपं इस्सरियसुखसम्पत्तिं अनुभवमानस्स पुरिसं दिस्वा पुरिसासङ्का उप्पज्जति, सा मे पुत्तस्स मा अहोसी"ति सब्बकिच्चेसु इत्थियोव ठपेसीति ।
पठमभाणवारवण्णना निविता ।
40
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org