________________
३६
दीघनिकाये महावग्गट्ठकथा
(१.३५-३५)
निग्रोधपरिमण्डलोति निग्रोधो विय परिमण्डलो । यथा पञ्जासहत्थताय वा सतहत्थताय वा समक्खन्धसाखो निग्रोधो दीघतोपि वित्थारतोपि एकप्पमाणोव होति, एवं कायतोपि ब्यामतोपि एकप्पमाणो । यथा अजेसं कायो दीघो वा होति ब्यामो वा, न एवं विसमप्पमाणोति अत्थो । तेनेव यावतक्वस्स कायोतिआदि वुत्तं । तत्थ यावतको अस्साति यावतक्वस्स।
समवट्टक्खन्धोति समवट्टितक्खन्धो । यथा एके कोञ्चा विय च बका विय च वराहा विय च दीघगला वङ्कगला पुथुलगला च होन्ति, कथनकाले सिराजालं पञ्जायति, मन्दो सरो निक्खमति, न एवं महापुरिसस्स । महापुरिसस्स पन सुवट्टितसुवण्णाळिङ्गसदिसो खन्धो होति, कथनकाले सिराजालं न पचायति, मेघस्स विय गज्जितो सरो महा होति ।
रसग्गसग्गीति एत्थ रसं गसन्ति हरन्तीति रसग्गसा । रसहरणीनमेतं अधिवचनं, ता अग्गा अस्साति रसग्गसग्गी । महापुरिसस्स किर सत्तरसहरणीसहस्सानि उद्धग्गानि हुत्वा गीवायमेव पटिमुक्कानि । तिलफलमत्तोपि आहारो जिव्हग्गे ठपितो सब्बकायं अनुफरति । तेनेव महापधानं पदहन्तस्स एकतण्डुलादीहिपि कळाययूसपसतमत्तेनापि कायस्स यापनं अहोसि । अञ्जेसं पन तथा अभावा न सकलं कायं ओजा फरति । तेन ते बह्वाबाधा होन्ति ।
सीहस्सेव हनु अस्साति सीहहनु। तत्थ सीहस्स हेट्टिमहनुमेव परिपुण्णं होति, न उपरिमं । महापुरिसस्स पन सीहस्स हेट्ठिमं विय द्वेपि परिपुण्णानि द्वादसिया पक्खस्स चन्दसदिसानि होन्ति । अथ नेमित्तका हनुकपरियन्तं ओलोकेन्ताव इमेसु हनुकेसु हेट्टिमे वीसति उपरिमे वीसतीति चत्तालीसदन्ता समा अविरळा पतिद्वहिस्सन्तीति सल्लक्खेत्वा अयहि देव, कुमारो चत्तालीसदन्तो होतीतिआदिमाहंसु । तत्रायमत्थो, अ सहि परिपुण्णदन्तानम्पि द्वत्तिंस दन्ता होन्ति । इमस्स पन चत्तालीसं भविस्सन्ति । अञसञ्च केचि दन्ता उच्चा, केचि नीचाति विसमा होन्ति, इमस्स पन अयपट्टकेन छिन्नसङ्खपटलं विय समा भविस्सन्ति । अजेसं कुम्भिलानं विय दन्ता विरळा होन्ति, मच्छमंसानि खादन्तानं दन्तन्तरं पूरेन्ति । इमस्स पन कनकफलकायं समुस्सितवजिरपन्ति विय अविरळा तूलिकाय दस्सितपरिच्छेदा विय दन्ता भविस्सन्ति । अञसञ्च पूतिदन्ता उठ्ठहन्ति । तेन काचि दाठा काळापि विवण्णापि होन्ति । अयं पन सुटु सुक्कदाठो ओसधितारकम्पि अतिक्कम्म विरोचमानाय पभाय समन्नागतदाठो भविस्सति ।
36
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org