________________
३०
दीघनिकाये महावग्गट्ठकथा
(१.३३-३३)
नियतिपुब्बेकतकम्मइस्सरनिम्मानवादवसेन तं तं बहुं वत्वा अवसाने एवं ब्याकरि"महापुरिसो पथविया गतो, महाजनस्स पन आकासेन गच्छन्तो विय अहोसि | दिस्समानो गतो, महाजनस्स पन अदिस्समानो विय अहोसि। अचेलको गतो, महाजनस्स पन अलङ्कतपटियत्तो विय उपट्ठासि । दहरोव गतो, महाजनस्स पन सोळसवस्सुद्देसिको विय अहोसि । पच्छा पन बालदारकोव अहोसि, न तादिसो''ति । परिसा चस्स – “बुद्धेन विय हुत्वा भो थेरेन पञ्हो कथितो"ति अत्तमना अहोसि । लोकन्तरिकवारो वुत्तनयो एव ।
इमा च पन आदितो पट्ठाय कथिता सब्बधम्मता सब्बबोधिसत्तानं होन्तीति वेदितब्बा।
द्वत्तिंसमहापुरिसलक्खणवण्णना
३३. अद्दसा खोति दुकूलचुम्बटके निपज्जापेत्वा आनीतं अद्दस | महापुरिसस्साति जातिगोत्तकुलपदेसादिवसेन महन्तस्स पुरिसस्स । द्वे गतियोति द्वे निट्ठा, द्वे निप्फत्तियो । अयहि गतिसद्दो- “पञ्च खो इमा, सारिपुत्त, गतियो''ति (म० नि० १.१५३) एत्थ निरयादिभेदाय सत्तेहि गन्तब्बगतिया वत्तति । “इमेसं खो अहं भिक्खून सीलवन्तानं कल्याणधम्मानं नेव जानामि आगतिं वा गतिं वा''ति (म० नि० १.५०८) एत्थ अज्झासये । “निब्बानं अरहतो गतीति (परि० ३३९) एत्थ पटिस्सरणे । “अपि च त्याहं ब्रह्मे गतिञ्च पजानामि, जुतिञ्च पजानामि एवंमहिद्धिको बको ब्रह्मा"ति (म० नि० १.५०३) एत्थ निप्फत्तियं वत्तति | स्वायमिधापि निप्फत्तियं वत्ततीति वेदितब्बो । अनजाति अञ्जा गति निष्फत्ति नाम नत्थि ।
___ धम्मिकोति दसकुसलधम्मसमन्नागतो अगतिगमनविरहितो। धम्मराजाति इदं पुरिमपदस्सेव वेवचनं । धम्मेन वा लद्धरज्जत्ता धम्मराजा । चातुरन्तोति पुरथिमसमुद्दादीनं चतुन्नं समुद्दानं वसेन चतुरन्ताय पथविया इस्सरो । विजितावीति विजितसङ्गामो । जनपदो अस्मिं थावरियं थिरभावं पत्तोति जनपदत्थावरियप्पत्तो। चण्डस्स हि रओ बलिदण्डादीहि लोकं पीळयतो मनुस्सा मज्झिमजनपदं छड्दुत्वा पब्बतसमुद्दतीरादीनि निस्साय पच्चन्ते वासं कप्पेन्ति । अतिमुदुकस्स रञो चोरेहि साहसिकधनविलोपपीळिता मनुस्सा पच्चन्तं पहाय जनपदमज्झे वासं कप्पेन्ति, इति एवरूपे राजिनि जनपदो थिरभावं न पापुणाति । इमस्मिं
30
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org