________________
( ९.३७३-३७३)
उद्देसवारकथावण्णना
वा एकेन अयितब्बोति एकायनो । एकेनाति गणसङ्गणिकं पहाय वूपकट्टे पविवित्तचित्तेन । अयितब्बो पटिपज्जितब्बो, अयन्ति वा एतेनाति अयनो, संसारतो निब्बानं गच्छन्तीति अत्थो । एकस्स अयनो एकायनो । एकस्साति सेट्ठस्स । सब्बसत्तसेट्ठो च भगवा, तस्मा भगवतोति वुत्तं होति । किञ्चापि हि तेन अपि अयन्ति, एवं सन्तेपि भगवतोव सो अयनो तेन उप्पादितत्ता । यथाह “सो हि, ब्राह्मण, भगवा अनुप्पन्नस्स मग्गस्स उप्पादेता 'तिआदि (म० नि० ३.७९ ) । अयतीति वा अयनो, गच्छति पवत्ततीति अत्थो । एकस्मिं अयनोति एकायनो, इमस्मिञ्ञेव धम्मविनये पवत्तति, न अञ्ञत्थाति वृत्तं होति । यथाह - “ इमस्मिं खो, सुभद्द, धम्मविनये अरियो अट्ठङ्गिको मग्गो उपलब्भती”ति ( दी० नि० २.२१४) । देसनाभेदोयेव हेसो, अत्थतो पन एकोव । अपिच एकं अयतीति एकायनो । पुब्बभागे नानामुखभावनानयप्पवत्तोपि अपरभागे एकं निब्बानमेव गच्छतीति वुत्तं होति । यथाह ब्रह्मा सहम्पति -
एकायनं जातिखयन्तदस्सी,
Jain Education International
मग्गं पजानाति हितानुकम्पी ।
एतेन मग्गेन तरिंसु पुब्बे,
३०१
तरिस्सन्ति ये च तरन्ति ओघन्ति ।। (सं० नि० ३.५.४०९ )
केचि पन "न पारं दिगुणं यन्ती 'ति गाथानयेन यस्मा एकवारं निब्बानं गच्छति, तस्मा “एकायनोति वदन्ति तं न युज्जति । इमस्स हि अत्थस्स सकिं अयनोति इमिना ब्यञ्जनेन भवितब्बं । यदि पन एकं अयनमस्स एका गति पवत्तीति एवं अत्थं योजेत्वा वुच्चेय्य, ब्यञ्जनं युज्जेय्य, अत्थो पन उभयथापि न युज्जति । कस्मा ? इध पुब्बभागमग्गस्स अधिप्पेतत्ता । कायादिचतुआरम्मणप्पवत्तो हि पुब्बभागसतिपट्ठानमग्गो धाधिप्पेतो, न लोकुत्तरो, सो च अनेकवारम्पि अयति, अनेकञ्चस्स अयनं होति ।
पुब्बेपि च इमस्मिं पदे महाथेरानं साकच्छा अहोसियेव । तिपिटकचूळनागत्थेरो पुब्बभागसतिपट्ठानमग्गोति आह । आचरियो पनस्स तिपिटकचूळसुमत्थेरो मिस्सकमग्गोत आह । पुब्बभागो भन्तेति ? मिस्सको, आवुसोति । आचरिये पन पुनप्पुनं भणन्ते अप्पटिबाहित्वा तुम्ही अहोसि । पञ्हं अविनिच्छिनित्वाव उट्ठहिंसु । अथाचरियत्थेरो नहानकोट्ठकं गच्छन्तो “मया मिस्सकमग्गो कथितो, चूळनागो पुब्बभागमग्गोति आदाय वोहरति, को नु खो एत्थ निच्छयो "ति सुत्तन्तं आदितो पट्ठाय परिवत्तेन्तो “यो हि
301
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org