________________
दीघनिकाये महावग्गट्ठकथा
(१.१-१)
विहरति । पच्छाभत्तन्ति एकासनिकखलुपच्छाभत्तिकानं पातोव भुत्तानं अन्तोमज्झन्हिकेपि पच्छाभत्तमेव। इध पन पकतिभत्तस्स पच्छतो "पच्छाभत्त"न्ति अधिप्पेतं । पिण्डपातपटिक्कन्तानन्ति पिण्डपाततो पटिक्कन्तानं, भत्तकिच्चं निट्टपेत्वा उठ्ठितानन्ति अत्थो ।
करेरिमण्डलमाळेति तस्सेव करेरिमण्डपस्स अविदूरे कताय निसीदनसालाय । सो किर करेरिमण्डपो गन्धकुटिकाय च सालाय च अन्तरे होति, तस्मा गन्धकुटीपि करेरिकुटिकापि सालापि - "करेरिमण्डलमाळो''ति वुच्चति । पुब्बेनिवासपटिसंयुत्ताति “एकम्पि जाति, द्वेपि जातियो"ति एवं विभत्तेन पुब्बेनिवुत्थक्खन्धसन्तानसङ्घातेन पुब्बेनिवासेन सद्धिं योजेत्वा पवत्तिता । धम्मीति धम्मसंयुत्ता ।
उदपादीति अहो अच्छरियं दसबलस्स पुब्बेनिवासजाणं, पुब्बेनिवासं नाम के अनुस्सरन्ति, के नानुस्सरन्तीति । तित्थिया अनुस्सरन्ति, सावका च पच्चेकबुद्धा च बुद्धा च अनुस्सरन्ति । कतरतित्थिया अनुस्सरन्ति ? ये अग्गप्पत्तकम्मवादिनो, तेपि चत्तालीसंयेव कप्पे अनुस्सरन्ति, न ततो परं। सावका कप्पसतसहस्सं अनुस्सरन्ति । द्वे अग्गसावका असङ्ख्येय्यञ्चेव कप्पसतसहस्सञ्च । पच्चेकबुद्धा द्वे असङ्ख्येय्यानि कप्पसतसहस्सञ्च । बुद्धानं पन एत्तकन्ति परिच्छेदो नत्थि, यावतकं आकङ्घन्ति, तावतकं अनुस्सरन्ति ।
तित्थिया खन्धपटिपाटिया अनुस्सरन्ति, पटिपाटिं मुञ्चित्वा न सक्कोन्ति । पटिपाटिया अनुस्सरन्तापि असञभवं पत्वा खन्धप्पवत्तिं न पस्सन्ति, जाले पतिता कुण्ठा विय, कूपे पतिता पङ्गुळा विय च होन्ति । ते तत्थ ठत्वा “एत्तकमेव, इतो परं नत्थी''ति दिहिँ गण्हन्ति । इति तित्थियानं पुब्बेनिवासानुस्सरणं अन्धानं यट्ठिकोटिगमनं विय होति । यथा हि अन्धा यट्टिकोटिग्गाहके सतियेव गच्छन्ति, असति तत्थेव निसीदन्ति, एवमेव तित्थिया खन्धपटिपाटियाव अनुस्सरितुं सक्कोन्ति, पटिपाटिं विस्सज्जेत्वा न सक्कोन्ति ।
सावकापि खन्धपटिपाटियाव अनुस्सरन्ति, असञभवं पत्वा खन्धप्पवत्तिं न पस्सन्ति । एवं सन्तेपि ते वट्टे संसरणकसत्तानं खन्धानं अभावकालो नाम नत्थि । असञ्जभवे पन पञ्चकप्पसतानि पवत्तन्तीति तत्तकं कालं अतिक्कमित्वा बुद्धेहि दिन्ननये ठत्वा परतो अनुस्सरन्ति; सेय्यथापि आयस्मा सोभितो । द्वे अग्गसावका पन पच्चेकबुद्धा
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org