________________
दीघनिकाये महावग्गट्ठकथा
अम्हाकं सत्थारा सदिसायेव, किं सक्को कथेतीति विचारेत्वा - " एतरहि बहुजनहिताय पटिपन्नो सत्था अम्हाकं सत्थारं मुञ्चित्वा अञ्ञो कोचि नत्थि, तस्मा न परस्सामाति कथेती'ति वुत्तं । यथा च एत्थ एवं इतो परेसुपि पदेसु अयमत्थो वेदितब्बो । स्वाक्खातादीनि च कुसलादीनि च वृत्तत्थानेव |
२२०
गङ्गोदकं यमुनोदकेनाति गङ्गायमुनानं समागमट्टाने उदकं वण्णेनपि गन्धेनपि रसेनपि संसन्दति समेति, मज्झे भिन्नसुवण्णं विय एकसदिसमेव होति, न महासमुद्दउदकेन संसट्टकाले विय विसदिसं । परिसुद्धस्स निब्बानस्स पटिपदापि परिसुद्धाव । न हि दहरकाले वेज्जकम्मादीनि कत्वा अगोचरे चरित्वा महल्लककाले निब्बानं दट्टु सक्का, निब्बानगामिनी पन पटिपदा परिसुद्धाव वट्टति आकासूपमा । यथा हि आकासम्पि अलग्गं परिसुद्धं चन्दिमसूरियानं आकासे इच्छितिच्छितट्ठानं गच्छन्तानं विय निब्बानं गच्छन्तस्स भिक्खुनो पटिपदापि कुले वा गणे वा अलग्गा अबद्धा आकासूपमा वट्टति । सा पसा तादिसाव भगवता पञ्ञत्ता कथिता देसिता । तेन वुत्तं - "संसन्दति निब्बानञ्च पटिपदा चा" ति ।
पटिपन्नानन्ति पटिपदाय ठितानं । वुसितवतन्ति वुत्थवासानं एतेसं । लद्धसहायोति एतेसं तत्थ तत्थ सह अयनतो सहायो । “अदुतियो असहायो अप्पटिसमो"ति इदं पन असदिसट्ठेन वुत्तं । अपनुज्जाति तेसं मज्झेपि फलसमापत्तिया विहरन्तो चित्तेन अपनुज्ज, अपनुज्जेव एकारामतं अनुयुत्तो विहरतीति अत्थो ।
(६.२९६ - २९६)
अभिनिष्पन्नो खो पन तस्स भगवतो लाभोति तस्स भगवतो महालाभो उप्पन्नो । कदा पट्ठाय उप्पन्नो ? अभिसम्बोधिं पत्वा सत्तसत्ताहं अतिक्कमित्वा इसिपतने धम्मचक्कं पवत्तेत्वा अनुक्कमेन देवमनुस्सानं दमनं करोन्तस्स तयो जटिले पब्बाजेत्वा राजगहं गतस्स बिम्बिसारदमनतो पट्ठाय उप्पन्नो । यं सन्धाय वुत्तं - " तेन खो पन समयेन भगवा सक्कतो होति गरुकतो मानितो पूजितो अपचितो लाभी चीवरपिण्डपातसेनासनगिलानपच्चयभेसज्जपरिक्खारान "न्ति (सं० नि० १.२.७०) । सतसहस्सकप्पाधिकेसु चतूसु असङ्घयेय्येसु उस्सन्नपुञ्ञनिस्सन्दसमुप्पन्नो लाभसक्कारो महोघो विय अज्झोत्थरमानो आगच्छति ।
एकस्मिं फिर समये राजगहे सावत्थियं साकेते कोसम्बियं बाराणसियं भगवतो
Jain Education International
220
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org