________________
दीघनिकाये महावग्गट्ठकथा
(३.१३४-१३४)
सचे पन चोरो होति, पवेणीपोत्थकं वाचापेति । तत्थ - "येन इदं नाम कतं, तस्स अयं नाम दण्डो''ति लिखितं । राजा तस्स किरियं तेन समानेत्वा तदनुच्छविकं दण्डं करोति । इति एतं पोराणं वज्जिधम्मं समादाय वत्तन्तानं मनुस्सा न उज्झायन्ति, “राजानो पोराणपवेणिया कम्मं करोन्ति, एतेसं दोसो नत्थि, अम्हाकंयेव दोसो"ति अप्पमत्ता कम्मन्ते करोन्ति । एवं राजूनं वुद्धि होति । तेन वुत्तं - "वुद्धियेव, आनन्द, वज्जीनं पाटिकङ्खा, नो परिहानी''ति ।
___ सक्करोन्तीति यंकिञ्चि तेसं सक्कारं करोन्ता सुन्दरमेव करोन्ति । गरुं करोन्तीति गरुभावं पच्चुपट्ठपेत्वाव करोन्ति | मानेन्तीति मनेन पियायन्ति । पूजेन्तीति निपच्चकारं दस्सेन्ति | सोतब्बं मञन्तीति दिवसस्स द्वे तयो वारे उपट्टानं गन्त्वा तेसं कथं सोतब्ब सद्धातब्बं मञ्जन्ति । तत्थ ये एवं महल्लकानं राजूनं सक्कारादीनि न करोन्ति,
ओवादत्थाय च नेसं उपट्टानं न गच्छन्ति, ते तेहि विस्सट्ठा अनोवदियमाना कीळापसुता रज्जतो परिहायन्ति । ये पन तथा पटिपज्जन्ति, तेसं महल्लकराजानो- “इदं कातब्बं, इदं न कातब्बन्ति पोराणं पवेणिं आचिक्खन्ति । सङ्गामं पत्वापि- “एवं पविसितब्ब, एवं निक्खमितब्ब''न्ति उपायं दस्सेन्ति । ते तेहि ओवदियमाना यथाओवादं पटिपज्जन्ता सक्कोन्ति राजप्पवेणिं सन्धारेतुं । तेन वुत्तं – “वुद्धियेव, आनन्द, वज्जीनं पाटिकङ्खा, नो परिहानी"ति ।
कुलिथियोति कुलघरणियो। कुलकुमारियोति अनिविद्धा तासं धीतरो। ओक्कस्स पसरहाति एत्थ “ओक्कस्सा"ति वा “पसव्हा''ति वा पसरहाकारस्सेवेतं नामं | "उक्कस्सा"तिपि पठन्ति । तत्थ ओक्कस्साति अवकस्सित्वा आकड्डित्वा । पसरहाति अभिभवित्वा अज्झोत्थरित्वाति अयं वचनत्थो। एवञ्हि करोन्तानं विजिते मनुस्सा - "अम्हाकं गेहे पुत्तमातरोपि, खेळसिङ्घाणिकादीनि मुखेन अपनेत्वा संवड्डितधीतरोपि इमे राजानो बलक्कारेन गहेत्वा अत्तनो घरे वासेन्ती"ति कुपिता पच्चन्तं पविसित्वा चोरा वा चोरसहाया वा हुत्वा जनपदं पहरन्ति । एवं अकरोन्तानं पन विजिते मनुस्सा अप्पोस्सुक्का सकानि कम्मानि करोन्ता राजकोसं वड्डेन्ति । एवमेत्थ वुद्धिहानियो वेदितब्बा।
वज्जीनं वज्जिचेतियानीति वज्जिराजूनं वज्जिरढे चित्तीकतढेन चेतियानीति लद्धनामानि यक्खट्ठानानि । अब्भन्तरानीति अन्तोनगरे ठितानि । बाहिरानीति बहिनगरे
98
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org