________________
दीघनिकायो-२
(२.१.५१-५१)
सन्निपतितं नानारत्तानञ्च दुस्सानं विलातं कयिरमानं । दिस्वा सारथिं आमन्तेसि - “किं नु खो, सो, सम्म सारथि, महाजनकायो सन्निपतितो नानारत्तानञ्च दुस्सानं विलातं कयिरती"ति ? 'एसो खो, देव, कालङ्कतो नामा'ति । 'तेन हि, सम्म सारथि, येन सो कालङ्कतो तेन रथं पेसेही'ति । “ “एवं, देवा'ति खो, भिक्खवे, सारथि विपस्सिस्स कुमारस्स पटिस्सुत्वा येन सो कालङ्कतो तेन रथं पेसेसि । अद्दसा खो, भिक्खवे, विपस्सी कुमारो पेतं कालङ्कतं, दिस्वा सारथिं आमन्तेसि - ‘किं पनायं, सम्म सारथि, कालङ्कतो नामा'ति ? ‘एसो खो, देव, कालङ्कतो नाम । न दानि तं दक्खन्ति माता वा पिता वा अछे वा आतिसालोहिता, सोपि न दक्खिस्सति मातरं वा पितरं वा अछे वा आतिसालोहिते'ति । “किं पन, सम्म सारथि, अहम्पि मरणधम्मो मरणं अनतीतो; मम्पि न दक्खन्ति देवो वा देवी वा अञ्चे वा आतिसालोहिता; अहम्पि न दक्खिस्सामि देवं वा देविं वा अञ्ज वा जातिसालोहिते"ति? 'त्वञ्च. देव. मयञ्चम्ह सब्बे मरणधम्मा मरणं अनतीता; तम्पि न दक्खन्ति देवो वा देवी वा अछे वा जातिसालोहिता; त्वम्पि न दक्खिस्ससि देवं वा देविं वा अछु वा आतिसालोहिते'ति । 'तेन हि, सम्म सारथि, अलं दानज्ज उय्यानभूमिया, इतोव अन्तेपुरं पच्चनिय्याही'ति । ‘एवं, देवा'ति खो, भिक्खवे, सारथि विपस्सिस्स कुमारस्स पटिस्सुत्वा ततोव अन्तेपुरं पच्चनिय्यासि । तत्र सुदं, भिक्खवे, विपस्सी कुमारो अन्तेपुरं गतो दुक्खी दुम्मनो पज्झायति- 'धिरत्थु किर, भो, जाति नाम, यत्र हि नाम जातस्स जरा पञायिस्सति, ब्याधि पायिस्सति, मरणं पञायिस्सती'ति ।
५१. “अथ खो, भिक्खवे, बन्धुमा राजा सारथिं आमन्तापेत्वा एतदवोच – ‘कच्चि, सम्म सारथि, कुमारो उय्यानभूमिया अभिरमित्थ, कच्चि, सम्म सारथि, कुमारो उय्यानभूमिया अत्तमनो अहोसी'ति ? 'न खो, देव, कुमारो उय्यानभूमिया अभिरमित्थ, न खो, देव, कुमारो उय्यानभूमिया अत्तमनो अहोसी'ति । 'किं पन, सम्म सारथि, अद्दस कुमारो उय्यानभूमिं निय्यन्तो'ति ? 'अद्दसा खो, देव, कुमारो उय्यानभूमि निय्यन्तो महाजनकायं सन्निपतितं नानारत्तानञ्च दुस्सानं विलातं कयिरमानं । दिस्वा मं एतदवोच - “किं नु खो, सो, सम्म सारथि, महाजनकायो सन्निपतितो नानारत्तानञ्च दुस्सानं विलातं कयिरती'ति ? ‘एसो खो, देव, कालङ्कतो नामा'ति । 'तेन हि, सम्म सारथि, येन सो कालङ्कतो तेन रथं पेसेही ति। " ‘एवं देवाति खो अहं, देव, विपस्सिस्स कुमारस्स पटिस्सुत्वा येन सो कालङ्कतो तेन रथं पेसेसिं । अद्दसा खो, देव, कुमारो पेतं कालङ्कतं, दिस्वा मं एतदवोच – 'किं पनायं, सम्म सारथि, कालङ्कतो
20
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org