________________
४. सोणदण्डसुत्तं
वेय्याकरणेन चित्तं न आराधेय्यं; तत्र चे मं समणो गोतमो एवं वदेय्य - 'न खो एस, ब्राह्मण, पञ्हो एवं ब्याकातब्बो, एवं नामेस, ब्राह्मण, पञ्हो ब्याकातब्बो 'ति । तेन मं अयं परिसा परिभवेय्य - 'बालो सोणदण्डो ब्राह्मणो अब्यत्तो, नासक्खि समणस्स गोतमस्स पञ्हस्स वेय्याकरणेन चित्तं आराधेतु' न्ति । यं खो पनायं परिसा परिभवेय्य, यसोपि तस्स हाथ | यस्स खो पन यसो हायेथ, भोगापि तस्स हायेय्युं । यसोद्धा खो पनम्हाकं भोगा । अहो वत मं समणो गोतमो सके आचरियके तेविज्जके पहं पुच्छेय्य, अद्धा वतस्साहं चित्तं आराधेय्यं पञ्हस्स वेय्याकरणेना" ति ।
(१.४.३०९-३११)
ब्राह्मणपञ्ञत्ति
३०९. अथ खो भगवतो सोणदण्डस्स ब्राह्मणस्स चेतसा चेतोपरिवितक्कमञ्ञाय एतदहोसि – “विहञ्ञति खो अयं सोणदण्डो ब्राह्मणो सकेन चित्तेन । यंनूनाहं सोणदण्डं ब्राह्मणं सके आचरियके तेविज्जके पञ्हं पुच्छेय्यन्ति । अथ खो भगवा सोणदण्डं ब्राह्मणं एतदवोच – “कतिहि पन, ब्राह्मण, अङ्गेहि समन्नागतं ब्राह्मणा ब्राह्मणं पञ्ञपेन्ति; 'ब्राह्मणोस्मीति च वदमानो सम्मा वदेय्य, न च पन मुसावाद आपज्जेय्या "ति ?
३१०. अथ खो सोणदण्डस्स ब्राह्मणस्स एतदहोसि - "यं वत नो अहोसि इच्छितं यं आकङ्क्षितं यं अधिप्पेतं यं अभिपत्थितं - 'अहो वत मं समणो गोतमो सके आचरियके तेविज्जके पञ्हं पुच्छेय्य, अद्धा वतस्साहं चित्तं आराधेय्यं पञ्हस्स वेय्याकरणेना' ति, तत्र मं समणो गोतमो सके आचरियके तेविज्जके पहं पुच्छति । अद्धा वतस्साहं चित्तं आराधेस्सामि पञ्हस्स वेय्याकरणेना "ति ।
१०५
३११. अथ खो सोणदण्डो ब्राह्मणो अब्भुन्नामेत्वा कायं अनुविलोकेत्वा परिसं भगवन्तं एतदवोच - " पञ्चहि, भो गोतम, अङ्गेहि समन्नागतं ब्राह्मणा ब्राह्मणं पञ्ञपेन्ति; ‘ब्राह्मणोस्मीति च वदमानो सम्मा वदेय्य न च पन मुसावादं आपज्जेय्य | कतमेहि पञ्चहि ? इध, भो गोतम, ब्राह्मणो उभतो सुजातो होति मातितो च पितितो च, संसुद्धगहणिको याव सत्तमा पितामहयुगा अक्खित्तो अनुपक्कुट्टो जातिवादेन; अज्झायको होति मन्तधरो तिण्णं वेदानं पारगू सनिघण्डुकेटुभानं साक्खरप्पभेदानं इतिहासपञ्चमानं पदको वेय्याकरणो लोकायतमहापुरिसलक्खणेसु अनवयो; अभिरूपो
Jain Education International
105
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org