________________
१०४
दीघनिकायो-१
(१.४.३०७-३०८)
ब्राह्मण पञ्हो पुच्छितब्बो'ति, तेन मं अयं परिसा परिभवेय्य - 'बालो सोणदण्डो ब्राह्मणो अब्यत्तो, नासक्खि समणं गोतमं योनिसो पऽहं पुच्छितु न्ति । यं खो पनायं परिसा परिभवेय्य, यसोपि तस्स हायेथ । यस्स खो पन यसो हायेथ, भोगापि तस्स हायेय्युं । यसोलद्धा खो पनम्हाकं भोगा। ममञ्चेव खो पन समणो गोतमो पञ्हं पुच्छेय्य, तस्स चाहं पञ्हस्स वेय्याकरणेन चित्तं न आराधेय्यं; तत्र चे मं समणो गोतमो एवं वदेय्य - 'न खो एस ब्राह्मण पञ्हो एवं ब्याकातब्बो, एवं नामेस ब्राह्मण पञ्हो ब्याकातब्बो'ति, तेन मं अयं परिसा परिभवेय्य - 'बालो सोणदण्डो ब्राह्मणो अब्यत्तो, नासक्खि समणस्स गोतमस्स पञ्हस्स वेय्याकरणेन चित्तं आराधेतु'न्ति । यं खो पनायं परिसा परिभवेय्य, यसोपि तस्स हायेथ । यस्स खो पन यसो हायेथ, भोगापि तस्स हायेय्युं । यसोद्धा खो पनम्हाकं भोगा। अहञ्चेव खो पन एवं समीपगतो समानो अदिस्वाव समणं गोतमं निवत्तेय्यं, तेन मं अयं परिसा परिभवेय्य - 'बालो सोणदण्डो ब्राह्मणो अब्यत्तो मानथद्धो भीतो च, नो विसहति समणं गोतमं दस्सनाय उपसमितं, कथहि नाम एवं समीपगतो समानो अदिस्वा समणं गोतमं निवत्तिस्सती'ति । यं खो पनायं परिसा परिभवेय्य, यसोपि तस्स हायेथ । यस्स खो पन यसो हायेथ, भोगापि तस्स हायेय्यु, यसोलद्धा खो पनम्हाकं भोगा''ति ।
३०७. अथ खो सोणदण्डो ब्राह्मणो येन भगवा तेनुपसङ्कमि; उपसङ्कमित्वा भगवता सद्धिं सम्मोदि । सम्मोदनीयं कथं सारणीयं वीतिसारेत्वा एकमन्तं निसीदि । चम्पेय्यकापि खो ब्राह्मणगहपतिका अप्पेकच्चे भगवन्तं अभिवादेत्वा एकमन्तं निसीदिंसु; अप्पेकच्चे भगवता सद्धिं सम्मोदिंसु; सम्मोदनीयं कथं सारणीयं वीतिसारेत्वा एकमन्तं निसीदिंसु; अप्पेकच्चे येन भगवा तेनञ्जलिं पणामेत्वा एकमन्तं निसीदिंसु; अप्पेकच्चे नामगोत्तं सावेत्वा एकमन्तं निसीदिंसु; अप्पेकच्चे तुण्हीभूता एकमन्तं निसीदिंसु ।
३०८. तत्रपि सुदं सोणदण्डो ब्राह्मणो एतदेव बहुलमनुवितक्केन्तो निसिन्नो होति - “अहञ्चेव खो पन समणं गोतमं पहं पुच्छेय्यं; तत्र चे में समणो गोतमो एवं वदेय्य - 'न खो एस, ब्राह्मण, पञ्हो एवं पुच्छितब्बो, एवं नामेस ब्राह्मण पञ्हो पुच्छितब्बो'ति । तेन मं अयं परिसा परिभवेय्य - 'बालो सोणदण्डो ब्राह्मणो अब्यत्तो, नासक्खि समणं गोतमं योनिसो पऽहं पुच्छितु'न्ति । यं खो पनायं परिसा परिभवेय्य, यसोपि तस्स हायेथ । यस्स खो पन यसो हायेथ, भोगापि तस्स हायेय्युं । यसोलद्धा खो पनम्हाकं भोगा । ममञ्चेव खो पन समणो गोतमो पऽहं पुच्छेय्य, तस्स चाहं पञ्हस्स
104
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org