Siddha Hemchandra Shabdanushasane Agyat kartuka Dhundika Part 06

SR No.: 009970
Original Sutra Author: N/A
Author: Vimalkirtivijay
Publisher: Kalikal Sarvagya Shri Hemchandracharya Navam Janmashatabdi Smruti Sanskar Shikshannidhi Ahmedabad
Publication Year: 2013
Total Pages: 444
Language: Hindi
Classification: Book_Devnagari
File Size: 3 MB

Page 132

श्रीसिद्धहेमचन्द्रशब्दानुशासने अज्ञातकर्तृकायां दुण्ढिकायां ।
[ पौषमहः ] पुष्य । पुष्येण चन्द्रयुक्तेन युक्तमहः = पौषमहः । अनेन अण्प्र० । 'वृद्धिः स्वरेष्वादेञ्णिति०' । (७|४|१) वृ० औ 'अवर्णेवर्णस्य' (७।४।६८) अलुक् 'तिष्य- पुष्ययोर्भाऽणि' (२०४९०) बलुक्। प्रथमा सि । 'अतः स्यमोऽम् (१।४।५७) अम् । अहन् प्रथमा सि । 'अनतो लुप्' (१।४।५९) सिलुप् । 'रो लुप्यरि' (२|१|७५) न० → रेफद्र ।
११२
I
[ पौषी रात्रिः ] पुष्येण चन्द्रयुक्तेन युक्ता रात्रिः = पौषी रात्रिः । अनेन अण्प्र० अ । 'वृद्धिः स्वरेष्वादेर्डिगति०' (७४।१) वृ० औ 'अवर्णेवर्णस्य' (७४I६८) अलुक् तिष्य- पुष्ययोर्भाऽणि' (२२४२९० ) यलुक्। 'अणवेकण्०' (२|४|२० ) ङी 'अस्य यां लुक्' (२२४१८६) अलुक् प्रथमा सि 'दीर्घङ्याब्०' (१।४।४५) सिलुक् । रात्रि प्रथमा सि 'सो रु' (२२१७२) स००२: पदान्ते० ' (१।३।५३) विसर्गः ।
1
=
[ पौषोऽहोरात्रः ] पुष्येण चन्द्रयुक्तेन युक्तोऽहोरात्रः पौषोऽहोरात्रः । अनेन अण्प्र० अ । 'वृद्धिः स्वरे० ' (७|४|१) वृ० औ । 'अवर्णेवर्णस्य' (७|४|६८) अलुक् । 'तिष्य - पुष्ययोर्भाऽणि ' (२।४।९०) यलुक् । प्रथमा सि । अहन्-रात्रि । अहश्च रात्रिश्च = अहोरात्र: । 'ऋक्सामर्ग्यजुष-धेन्वनडुह-वाङ्मनसा - ऽहोरात्र०' (७|३|९७) अत्समासान्तः → अ । 'अवर्णेवर्णस्य' (७|४|६८) इलुक् । 'अह्नः' (२|१|७४) न० र० । 'घोषवति' (१।३।२१) र० उ० । ‘अवर्णस्येवर्णादिनैदोदरल्' (११२६) ओ ।
[ पौषः कालः ] पुष्येण चन्द्रयुक्तेन युक्तः कालोऽपि पौषः कालः । अनेन अण्प्र० अ 'वृद्धिः स्वरेष्वादेर्डिगति०' (७२४१) वृ० औ 'अवर्णेवर्णस्य' (७|४|६८) अलुक्। 'तिष्य-पुष्य०' (२२४९० ) यलुक्। प्रथमा सि । 'सो रु: ' (२।१।७२ ) स०र० ॥छ
|
[ द्वन्द्वात् ] द्वन्द्व पञ्चमी इसि ।
[ईय: ] ईय प्रथमा सि 'सो रु' (२।१।७२ ) स०र० ।
I
द्वन्द्वादीयः || ६ २७ ॥
[ राधानुराधीयमहः ] राधाश्च अनुराधाश्च राधानुराधाः । राधानुराधाभिश्चन्द्रयुक्ताभिर्युक्तमहः राधानुराधीयम् । अनेन ईयप्र० । 'अवर्णेवर्णस्य' (७।४।६८) आलुक् । सि-अम् । विशाखानक्षत्रम् । अहः ।
=
=
[ अद्य राधानुराधीयम् ] राधानुराधाभिश्चन्द्रयुक्ताभिर्युक्तः कालोऽपि राधानुराधीयम् । अनेन ईयप्र० । 'अवर्णेवर्णस्य' (७।४।६८) आलुक् सि अम् अद्य सप्तमी ङि 'अव्ययस्य' (३।२७) विलुप् ।
=
=
=
[तिष्यपुनर्वसवीया रात्रिः ] तिष्यश्च पुनर्वसू च तिष्यपुनर्वसू । 'पुष्यार्थाद् भे पुनर्वसुः (३|१|१२९) इत्येकत्वम् । ' । तिष्यपुनर्वसवीया रात्रिः अनेन ईयप्र० 'अस्वभम्भुवोऽव्' (७४।७०) अव् ।
ताभ्यां चन्द्रयुक्ताभ्यां युक्ता रात्रिः 'आत्' (२।४।१८) आप्प्र० आ
[ अद्य तिष्यपुनर्वसवीयम् ] तिष्यपुनर्वसुभ्यां चन्द्रयुक्ताभ्यां युक्तः कालः = तिष्यपुनर्वसवीयः । अनेन ईयप्र० । 'अस्वयम्भुवोऽव्' (७|४|७०) अव् । सि-अम् । अद्य प्र० सि । 'अव्ययस्य' (३।२७) सिलुप् ॥छ।
5 श० म० न्या० राधानुराधाभिरिति - राधा चानुराधे चेति विग्रहे द्वन्द्वे सति राधाऽनुराधा इति । अत्र चान्ये राधाभिश्चन्द्रयुक्ताभिर्युक्तः काल इत्यर्थेऽणि तस्य लुपि च राधाः एवमनुराधा इति संसाध्य ततो द्वन्द्वं कृत्वा तत ईयप्रत्ययेन राधाऽनुराधीयमिति साधयन्ति । तथा च द्विधा प्रत्ययं विदधति तनावश्यकम् केवलं नक्षत्रवाचकयोरेव द्वन्द्वे तस्यैव चन्द्रयुक्तत्वविवक्षायाः, राधाऽनुराधाभिचन्द्रयुक्ताभिरिति प्रदर्शित विग्रहवाक्यतोऽवगमात् ।
Shrenik/D/A-Shilchandrasuri/Doondhika Part-5 Folder (10-9-2012) Doondhika Part-6 (B) 1st 30-7-2013 (2nd - 16-9-2013)
(3rd-3-10-2013) [112]