Page Text
________________
श्रीसिद्धहेमचन्द्रशब्दानुशासने अज्ञातकर्तृकायां दुण्ढिकायां ।
[ गर्गीय: ] गर्गस्थापत्यानि वृद्धानि गर्गाः 'गगदिर्वञ्' (६।१।४२) यप्र० य यजञोऽश्यापर्णान्त०' (६।१।१२६) यज्लुप् । गर्गेभ्यो हितः गा (ग) र्गीय: । ' तस्मै हिते' (७|१|३५ ) ईयप्र० । 'अवर्णेवर्णस्य' (७|४६८) अलुक् । प्रथमा सि । 'सो रुः' (२।१।७२) स०र० ।
१००
=
[ वत्सीयः ] वत्सस्यापत्यानि वृद्धानि वत्साः । 'गर्गादिर्यज्' (६।१।४२) यवप्र० । 'यजञोऽश्यापर्णान्त०' (६।१।१२६) यञ्लुप् । वत्सेभ्यो हितः वा (व) त्सीय: । 'तस्मै हिते' (७१।३५) ईयप्र० 'अवर्णेवर्णस्य' (७४६८) अलुक् । प्रथमा सि । 'सो रुः ' (२।१।७२) स०र० ।
=
1
[ वैदः, वैदौ] विदस्यापत्यानि वृद्धानि । 'विदादेवृद्धे' (६।१।४१) अञ्प्र० । 'यञञोऽश्यापर्णान्त०' (६|१|१२६) अञ्लुप् । विदानामपत्यं अपत्ये बुवा । यदि (दा) अञ् गच्छति तदा अञ् (इब्) विषये भूतेऽनेन प्रतिषेधः । पुनरेव अञ् वर्तते - अप्र० । 'वृद्धिः स्वरेष्वादणिति०' (७|४|१) वृ० ऐ। 'अवर्णेवर्णस्य' (७|४|६८) अलुक् ।
[विदाः ] विदस्यापत्यानि वृद्धानि । 'विदादेर्वृद्धे' (६।१।४१) अञ्प्र० → अ । 'यञञोऽश्यापर्णान्त०' ( ६।१।१२६) अञ्प् विदानामपत्यानि विदाः । 'अत इव्' (६।१।३१) इक्प्र० । 'जिदार्षादणिजो ' ( ६ | १|१४०) इञ्लोपः ।
अह कस्मान्न भवति आशङ्का । उच्यते- प्रत्यासत्तेयंस्य प्रत्ययस्य लुप् प्रतिषिध्यते तल्लोपिप्रत्ययान्तादेव विधीयमाने स्वरादौ प्रतिषेधः । अत्र तु द्वन्द्वात् विधीयते न तल्लोपिप्रत्ययान्तादिति प्रतिषेधो न भवति ।
[ अभिरद्वाजिका ] अत्रि । अत्रेरपत्यानि वृद्धानि । 'इतोऽनित्र:' ( ६ ११७२) एयण्प्र० । अत्रीणामपत्यानि युवानः । ‘भृग्वङ्गिरस्-कुत्स - वसिष्ठ - गोतमा - ऽत्रे:' ( ६।१।१२८) एयण्लोपः - ततो द्वितीयवाक्यः । अत इम्' (६।१।३१) इञ्प्र० । 'ञिदार्षादणिजो : ' ( ६ |१| १४० ) इञलुप् । अत्रीणां भरद्वाजानां च विवाह अत्रिभरद्वाजिका । 'विवाहे द्वन्द्वादकल्' (६।३।१६३) अकल्प्र० । 'अवर्णेवर्णस्य' (७।४।६८) अलोपः । 'आत्' (२२४१८) आप ‘अस्याऽयत्०' (२|४|१११ ) इ० । प्रथमा सि । 'दीर्घङ्याब् - व्यञ्जनात् से: ' (१।४।४५) सिलुक् ।
आ ।
[ वसिष्ठकश्यपिका ] वसिष्ठस्यापत्यानि । 'ऋषि - वृष्ण्यन्धक० ' ( ६ |१| ६१) गोतमा-ऽत्रे:' (६।१।१२८) इत्यादिना अग्लुप् । कश्यपस्यापत्यानि वृद्धानि । 'यञञोऽश्यापर्णान्त०' (६।१।१२६) अञ्लुप् । कश्यपानामपत्यानि युवानः । 'विदार्षादणिञो:' (६।१।१४० ) इब्लुप् । वसिष्ठानां कश्यपानां च विवाह: । 'अवर्णवर्णस्य' (७४६८) अलुक्। 'आत्' (२२४१८) आप इ० प्रथमा सि । दीर्घङ्याब्०' (१।४।४५) सिलुक् ।
=
अण्प्र० । 'भृग्वङ्गिरस्- कुत्स - वसिष्ठ'विदादेवृद्धे' (६।११४१) अञ्प्र० । अत इञ् ' ( ६।१।३१ ) इञ्प्र० । 'विवाहे द्वन्द्वादकल्' (६।३।१६३) आ अस्याऽयत्०' (२|४|१११)
[ भृग्वङ्गिरसिका ] भृगोरपत्यानि । अङ्गिरसोऽपत्यानि 'ङसोऽपत्ये' (६११२८) अण्प्र० । 'भृग्वङ्गिरस्०' (६।१।१२८) इत्यादिना अग्लुप् । भृगूणां अङ्गिरसां च विवाहः 'विवाहे द्वन्द्वादकल्' (६३।१६३) अकल्प्र० । 'आत्' (२|४|१८) आप्प्र ० आ । 'अस्याऽयत्० ' (२|४|१११ ) इ० । प्रथमा सि । 'दीर्घङ्याब्० ' (१।४।४५) सिलुक् ।
[ कुत्सकुशिकिका ] कुत्सस्यापत्यानि वृद्धानि । कुशिकस्यापत्यानि वृद्धानि 'विदादेर्वृद्धे' (६ ११४१) अञ्प्र० । ‘यञञोऽश्यापर्णान्त-गोपवनादेः' (६।१।१२६) अञ्लोपः । कुत्सानां कुशिकानां च विवाहः । 'विवाहे द्वन्द्वादकल्' (६।३।१६३) अकल्प्र० । 'अवर्णेवर्णस्य' (७|४|६८) अलुक् । 'आत्' (२|४|१८) आप्प्र० आ । 'अस्याऽयत्०' (२|४|१११) ३० । प्रथमा सि 'दीर्घड्याब् - व्यञ्जनात् से:' (१।४।४५) सिलुक् ।
| SR No. | 009970 |
| Book Title | Siddha Hemchandra Shabdanushasane Agyat kartuka Dhundika Part 06 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Vimalkirtivijay |
| Publisher | Kalikal Sarvagya Shri Hemchandracharya Navam Janmashatabdi Smruti Sanskar Shikshannidhi Ahmedabad |
| Publication Year | 2013 |
| Total Pages | 444 |
| Language | Hindi |
| Classification | Book_Devnagari |
| File Size | 3 MB |