Page Text
________________
९८
केषु षष्ठ्यास्तत्पुरुषे यजादेव || ६|१|१३४ ||
द्वयेके तेषु
द्वयेकेषु ।
[ द्वयेकेषु ] द्वौ च एकक्ष
[ षष्ठ्याः ] षष्ठी षष्ठी ङस् ।
[ तत्पुरुषे ] स चासौ पुरुषक्ष
[ यञादेः ] यञ् आदिर्यस्य सः
[ वा ] वा प्रथमा सि ।
[ गर्गकुलम्, गार्ग्यकुलम् ] गर्गस्यापत्यं वृद्धं गर्गस्यापत्ये वृद्धे वा 'गर्गादिर्यम् (६।१।४२) यप्र०य । 'वृद्धिः स्वरेष्वादेञ्णिति०' (७|४|१) वृ० आ । 'अवर्णेवर्णस्य' (७|४|६८) अलुक् । गार्ग्यस्य गार्ग्ययोर्वा कुलं गर्गकुलम्, गार्ग्यकुलम् । अनेन विकल्पेन यञ्लुप् ।
=
=
तत्पुरुष:, तस्मिन् । = यजादिः, तस्य ।
=
[विदकुलम्, वैदकुलम् ] विदस्यापत्यं वृद्धं विदस्यापत्ये वृद्धे वा 'विदादेवृद्धे' (६।१।४१) अञ्प्र० अ ‘वृद्धिः स्वरेष्वादेञ्णिति०' (७|४|१) वृ० ऐ । 'अवर्णेवर्णस्य' (७|४|६८) अलुक् । वैदस्य वैदयोर्वा कुलं वैदकुलम् । अनेन विकल्पेन अञ्लुप् ।
=
विदकुलम्
=
[ अगस्तिकुलम्, आगस्त्यकुलम् ] अगस्त्यस्यापत्यं अपत्ये वा 'ऋषि-वृष्ण्यन्धक० (६/१२६१) अण्प्र० अ । 'वृद्धिः स्वरेष्वादेनिति०' (७४१) वृ० आ 'अवर्णेवर्णस्य' (७४/६८) अलोप: । आगस्त्यस्य आगस्त्ययोर्वा कुलमिति समासे सति ‘कौण्डिन्या - ऽऽगस्त्ययोः कुण्डिनाऽगस्ती च' (६।१।१२७) इत्यणो लुप् - अगस्तिरादेशश्च ।
श्रीसिद्धहेमचन्द्रशब्दानुशासने अज्ञातकर्तृकायां दुण्ढिकायां ।
[ भृगुकुलम् भार्गवकुलम् ] भृगोरपत्यं भार्गवः । 'ङसोऽपत्ये' (६।१।२८) अण्प्र० अ । 'ऋषि वृष्ण्य०' (६ १ ६१) अण्प्र० । 'वृद्धिः स्वरेष्वादेणिति०' (७|४|१) वृ० आर् । 'अस्वयम्भुवोऽव्' (७|४७०) अव् । भार्गवस्य भार्गवयोर्वा कुलं भृगुकुलम् भार्गवकुलम् । अनेन वा अण्लुप् ।
=
-
[ गर्गकुलम् ] गर्गाणां कुलं
गर्गकुलम् ।
[ गार्ग्यहितम् ] गार्ग्याय गार्ग्याभ्यां वा हितं गार्ग्यहितम् । सर्वत्र सि अम् । समानादमोऽतः ' (११४१४६ ) अम्सम्बन्धिनोऽस्य लुक् ।
=
=
=
[ अन्तर्गार्ग्यः ] गार्गस्य (गार्ग्यस्य) गार्ग्ययोर्वा अन्तर्गत: अन्तर्गार्ग्यः । प्रात्यव-परि-निरादयो गत क्रान्त-क्रुष्टग्लान-क्रान्ताद्यर्थाः प्रथमाद्यन्तै:' ( ३।१।४७) इत्यादिना बाहुलकात् समासः ।
[ देवदत्तगार्ग्य: ] देवदत्तस्य गार्ग्यः देवदत्तगार्ग्यः ।
[ देवदत्तगार्ग्य ] देवदत्तस्य गाय = देवदत्तगाग्र्यौ ।
=
[ उपगार्ग्यम् ] गार्ग्यस्य समीपमुपगार्ग्यम् । सि-अम् ।
[आङ्गकुलम् ] अङ्गानां राष्ट्रस्य राजा अङ्गस्य राज्ञोऽपत्यं वा = आङ्गः । पुरु-मगध कलिङ्ग- सूरमस० ' (६।१।११६) अण्प्र० अ । 'वृद्धिः स्वरे०' (७|४|१) वृ० आ । 'अवर्णेवर्णस्य' (७|४|६८) अलुक् । आङ्गस्य कुलम् आङ्गकुलम् । सि-अम् ।
=
[ यास्ककुलम् ] यस्कस्यापत्यं यास्कः 'शिवादेरण' (६।१।६०) अण्प्र० अ वृद्धिः स्वरे०' (७७४१) वृ० आ । 'अवर्णेवर्णस्य' (७|४|६८) अलुक् यास्कस्य कुलं यास्ककुलम् । सि-अम् ॥छ|| ।
।
| SR No. | 009970 |
| Book Title | Siddha Hemchandra Shabdanushasane Agyat kartuka Dhundika Part 06 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Vimalkirtivijay |
| Publisher | Kalikal Sarvagya Shri Hemchandracharya Navam Janmashatabdi Smruti Sanskar Shikshannidhi Ahmedabad |
| Publication Year | 2013 |
| Total Pages | 444 |
| Language | Hindi |
| Classification | Book_Devnagari |
| File Size | 3 MB |